middenveld

Maatschappelijk middenveld vol leven

          In 1907 zijn honderd zesenzeventig duizend mensen lid van een niet-gouvernementele organisatie of ngo. Dit cijfer stijgt langzaam tot de jaren zestig. Vanaf dan lijkt de groei van de ngo’s niet meer te stuiten: in 1993 nadert hun gezamenlijke ledental negenentwintig miljoen.

          In 1995 zijn honderdvierenzestig miljoen werknemers lid van een vakbond. De arbeidersbeweging is tot vandaag veruit de grootste sociale beweging.

Het loopt niet altijd even vlot, maar we moeten durven opmerken dat overal ter wereld steeds meer mensen uiting geven aan hun emancipatiedrang. Ze verenigen zich in politieke organisaties, in bevrijdingsorganisaties, in vakbonden; boeren, vrouwen, landlozen, consumenten, minderheden, ze organiseren zich allemaal; er komen coöperaties, en organisaties rond milieu, mensenrechten, cultuur en nog veel meer organisaties, allemaal om meer greep te krijgen op hun levenscondities, om hun rechten uit te zoeken, te formuleren en op te eisen. Op dat maatschappelijke middenveld tussen individu en overheid, ook wel de ‘civiele samenleving’ genoemd, wordt het gelukkig alsmaar drukker. Daar is er met andere woorden veel sociale beweging.

Het zijn deze bewegingskrachten die het democratiseringsproces van de wereldsamenleving verder stuwen. Zij verplichten de wereld om gaandeweg respect voor eenieders rechten af te dwingen. Natuurlijk gaat hun weg niet over rozen. Misschien zal iemand willen opmerken dat hun emancipatiestrijd moet leiden tot conflicten met de machthebbers. Dat is onmiskenbaar zo. Mensen krijgen hun emancipatie en ontvoogding zelden in de schoot geworpen. Bijna altijd wacht de confrontatie met andere belangen, met wie profijt haalt uit de bestaande situatie.

Daarbij mag men niet uit het oog verliezen dat uiteindelijk elke macht het moeilijk krijgt om een georganiseerde samenleving te weerstaan. Wie verandering beoogt, moet dus vooral de samenleving of de mensen ‘uitdagen’, niet zozeer de machtsstructuren of machthebbers, dat komt dan vanzelf wel.

Het belang van het maatschappelijke middenveld voor emancipatie en voor de goede werking van een democratie kan moeilijk overschat worden.

Uit Barrez Dirk, Ik wil niet sterven aan de XXste eeuw. Over leven in de 21ste eeuw', p.171-172. Het boek is uitverkocht maar nog te lezen als e-boek - klik hier

Weblinks naar verwante artikels

Van vlag tot hashtag Blijven bewegingen motor van verandering in globaliserende wereld? | 8-10-2015

Sociale beweging versus civiele samenleving of middenveld | 17-9-2001

Bloeiende civiele samenleving doet mensenrechten respecteren en is rem op dictatuur | 17-11-2014

Gewogen en te licht bevonden | 5-6-2007

Als ze de wereld echt willen veranderen, moeten NGO’s voor zichzelf de lat hoger leggen | 1-11-2004

Welke toekomst voor onze Noord-Zuid-NGO’s? | 11-9-2007

Met kwaadheid alleen bouw je geen andere wereld – waarin de antiglobalisten (voorlopig) tekortschieten | 30-1-2002