Explosie chemicaliën en andere ‘nieuwe entiteiten’: nog een planetaire grens overschreden

De mens gooit de wereld zo snel vol met bergen plastics, met nu al ongeveer 350.000 chemische stoffen, met zware metalen, ggo’s en andere ‘nieuwe entiteiten’ dat hij de risico’s en gevaren daarvan niet langer meester is.

Blijven we binnen wat de planeet aankan zodat de mensheid zich veilig mag voelen en gerust mag zijn in haar voortbestaan? Die vraag is cruciaal omdat welvaart en welzijn blijven creëren enkel kan door onze economie i binnen die grenzen te laten opereren.

Negen planetaire grenzen i

Onderaan weblinks naar
Pala artikels over planetaire grenzen

Wetenschappers introduceerden in 2009 negen van die planetaire grenzen, waarvan klimaatverandering i ongetwijfeld de meest bekende is. Veel minder aandacht kreeg de grens van chemische verontreiniging i.

Van chemische verontreiniging
naar ‘nieuwe entiteiten’

In 2015 veranderde de benaming chemische verontreiniging in ‘introductie van nieuwe entiteiten’. Naast chemicaliën draait het ook om zware metalen, ggo’s of zelfs artificiële intelligentie… Zij kunnen alle ernstige ecologische schade en gezondheidsproblemen veroorzaken, en de goede werking van onze planetaire thuis verstoren.

Maar vastleggen waar die planetaire grens zich juist bevindt, vergt tijd. Want het is onder andere aartsmoeilijk om de effecten, en bovenop de gecombineerde effecten, van talloos veel stoffen in kaart te krijgen.

14 wetenschappers:
“Mensheid op onveilig terrein
door ‘nieuwe entiteiten’ stortvloed”

14 wetenschappers komen tot een belangrijke conclusie in een gezamenlijke publicatie in Environmental Science & Technology. Voor hen staat nu vast: de mensheid bevindt zich niet langer op veilig terrein midden de door haar veroorzaakte stortvloed van ‘nieuwe entiteiten’. Zij heeft die planetaire grens overschreden en dat heeft een dubbele hoofdreden.

Er zijn enerzijds de ongeziene hoeveelheden chemische stoffen, waaronder heel speciaal de massa aan plastics, samen met talloos veel andere ‘nieuwe entiteiten’ die worden geproduceerd.

Daartegenover staat de compleet ontoereikende capaciteit van de menselijke samenleving om dat allemaal te overschouwen en de risico’s ervan in te schatten.

De uitkomst is simpel: de mensheid is de controle kwijt en heeft deze planetaire grens overschreden. We zijn de risico’s en gevaren van de massaliteit van ‘nieuwe entiteiten’ die we voortdurend versneld blijven aanjagen niet langer meester.

Nog meer - sociale én democratische - grenzen

Dat de huidige productiewijze van de mondiale welvaart ecologisch donkerrood scoort is volstrekt onhoudbaar en ontoelaatbaar. De economie binnen de planetaire grenzen brengen is dan ook een dringende opdracht.

Maar die mag niet uit het oog laten verliezen dat er tegelijkertijd ook sociale grenzen te respecteren zijn. Er moet een rechtvaardige verdeling van welvaart en welzijn zijn onder alle mensen.

Nog minder aandacht gaat er naar democratische oogmerken? Van wie is de economie eigenlijk? Hoe kunnen we haar democratiseren? Die economische democratie i is immers minstens zo belangrijk als de politieke.

Dirk Barrez

Bron
Linn Persson, Bethanie M. Carney Almroth, Christopher D. Collins, Sarah Cornell, Cynthia A. de Wit, Miriam L. Diamond, Peter Fantke, Martin Hassellöv, Matthew MacLeod, Morten W. Ryberg, Peter Søgaard Jørgensen, Patricia Villarrubia-Gómez, Zhanyun Wang, and Michael Zwicky Hauschild, Outside the Safe Operating Space of the Planetary Boundary for Novel Entities, Environmental Science & Technology, 2022

Lees over ook belangrijke sociale en democratische grenzen deze Pala artikels
De toekomst is ecologisch, sociaal, democratisch | Inleiding van boek Transitie
Het perfecte dilemma. Ofwel de planeet, ofwel de mensen? 

Pala artikels over planetaire grenzen
Staat ons ruimteschip aarde in brand? Klimaatverandering
Hoe behouden we dieren en planten? Biodiversiteit
Geknoei met biochemische kringlopen 
Verzuurde oceanen
Moet er nog aarde zijn? Grondgebruik 
Zoet water 
Nog planetaire grenzen: ozon, chemische verontreiniging, aerosols
Massavernietigingswapens
klik hier voor overzicht volledige Pala artikelreeks

Planetary Boundaries - wikipedia

Lees ook
PFOS vervuiling illustreert oude kwaal van miskende waarschuwingen
Vroeg gewaarschuwd. Laat (of niet) geleerd

Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be

Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom
op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Pala vzw – Leuven.
Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier

Een goed artikel? Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Pala nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier