Verzet tegen militarisering van de samenleving: van Groot-Brittannië tot Turkije

Zaterdag 27 juni konden de Britten voor het eerst kennismaken met een nieuw jaarlijks overheidsinitiatief: de Armed Forces Day, bedoeld om de ‘band te herstellen tussen de natie en de strijdkrachten'. Premier Gordon Brown (Labour) pakte hiermee uit toen opiniepeilingen aangaven hoe immens onpopulair zijn Afghanistan-beleid wel was. De onderliggende bedoeling van deze militaire propagandastunt is duidelijk. Het imago van het Britse leger als ‘vredesmacht' moet worden opgekrikt om vooral nieuwe rekruten aan te trekken.

Voor de Britse vredesbeweging was dit een ideale aanleiding om tegengas te geven. Een breed spectrum van organisaties verzamelde zaterdag in Chatham Docks, waar het grootste nationale militaire feest plaatsvond, voor een alternatieve Unarmed Forces Day. De vredesbeweging vindt het ongehoord dat de overheid zo eenzijdig de nadruk blijft leggen op superieure bewapening en training voor oorlog i als middel om internationale conflicten op te lossen. Zij wil echter aandacht vragen voor de vele duizenden vrouwen en mannen die in conflictgebieden met vreedzame middelen en via dialoog aan een duurzame toekomst werken. Hun rol is nauwelijks bekend en wordt over het algemeen ook weinig gewaardeerd. Kat Barton van de Quaker Peace and Social Witness, een religieus geïnspireerde vredesgroep, zegt dat de wortels van geweld, conflicten en onveiligheid nooit duurzaam worden opgelost met militaire middelen. De recente voorbeelden van Irak en Afghanistan, twee oorlogsgebieden waar Britse troepen uitgebreid bij betrokken zijn, bewijzen het failliet van die aanpak. Echte sociale verandering, rechtvaardigheid en vredesopbouw vereisen een heel andere benadering. Het is daarom extra jammer dat de Britse overheid kiest voor de militaire propaganda.

Eerder dit jaar verscheen bij de Londense uitgeverij Zed Books een bijzonder verhelderend boek over dienstweigering als verzetsmiddel tegen de militarisering van de samenleving. De samenstellers zijn niet toevallig een Turkse jurist en een sociale wetenschapper, Özgür Heval Cinar en Coskun Üsterci, die vanuit hun eigen ervaring met het Turkse militarisme als uitgangspunt, een boeiend overzicht hebben samengesteld van verzetsvormen in diverse samenlevingen en perioden. Verzet tegen gedwongen deelneming aan het militaire bedrijf is zo oud als de oorlogsvoering zelf, schrijven de auteurs. Al te vaak wordt dienstweigering nog gezien als een individuele beslissing gebaseerd op morele of religieuze overwegingen, maar de vele voorbeelden (Ottomaanse Rijk, de moderne Turkse republiek, Chili, Zuid-Afrika i, Spanje, Israël, Griekenland) in het boek tonen aan dat dit actiemiddel veel verder kan gaan. Met de opkomst van de moderne natie-staat, die het geweldmonopolie bezit, is ook de disciplinering van de burgers in een militaire structuur gekomen. Het verzet tegen nationalisme, racisme, genderongelijkheid en de strijd voor sociale verandering zijn eveneens nauw verbonden met het verzet tegen het militarisme in de samenleving. (JVC)

Klik voor Armed Forces Day (zaterdag 27 juni), een nieuw Brits overheidsinitiatief om de ‘band tussen de bevolking i en de troepen te herstellen' waarbij gebruik wordt gemaakt van de nieuwste communicatiemiddelen

Klik voor Quaker Peace and Social Witness (QPSW)

Klik voor Unarmed Forces Day: alternatief van de vredesbeweging & Peace News

Klik voor Peace resources for Armed Forces Day

Klik voor Özgür Heval Ç?nar en Co?kun Üsterci Conscientious Objection: Resisting Militarized Society, Londen, Zed Books, 2009, ISBN 978-1-84813-278-8 of www.zedbooks.co.uk

Klik voor actuele lijst van gewetensbezwaarden in gevangenissen