Landbouw en voedsel

De Cali en Bakoe conferenties brengen de wereld geen veiligheid voor biodiversiteit en klimaat, allebei extreem belangrijke planetaire grenzen. Ze dwalen zelfs af van de essentie. Zo zien ze het rund in de kamer niet.

Na hun zwaar bevochten overwinning in 2020-2021, protesteren de Indiase landbouwers opnieuw. Ze willen in dit verkiezingsjaar vooral hogere vaste prijzen.

Klimaat-, energie- of landbouwcrisis, telkens het langgerekte fiasco van generaties politici. Ernstig doordacht voedsel- en natuurbeleid ontbreekt totaal. Blinde vlekken blijven zich opstapelen. Het verbaast dat een Europese boerenopstand zo lang uitblijft.

Onze wereld verandert zo snel dat we op onbekend en gevaarlijk terrein zijn beland. Vooral klimaatrecords maken overduidelijk dat we ondergaan waarvoor tientallen jaren is gewaarschuwd... almaar erger. Wie kan nu nog wegkijken van de feiten?

Nieuws

Europa blijft maar sukkelen met biodiversiteit én met landbouw. Nochtans is er uiterst weinig zo levensbelangrijk als natuur en voedsel.

Nog altijd bedreigt de inname van grond het meest de natuur. Maar klimaatverandering wordt snel de grootste oorzaak. Dat de populaties van wilde dieren in nog geen vijftig jaar gemiddeld twee derde daalden toont hoe dramatisch de biodiversiteit instort. Hoog tijd voor meer natuur.

Exploderende gasprijzen, verwoestende droogten, inflatiestorm, voedseltekorten… gecombineerd met economen én vooral politici die voortdurend prijsgeven hoe weinig ze de essentie van economie vatten. De wereld beheert de schaarste slecht en iedereen lijdt.

In Frankrijk zijn drie eerlijke of solidaire producten - melk en twee soorten bio boter - meest verkocht in hun segment, een merkwaardige prestatie. Tijd voor opvolging van 'Wie is de baas?! Het succes van het merk van de consument’, Pala artikel van september 2019.

Opnieuw treft honger minstens 800 miljoen mensen en kraakt de wereldwijde distributie van eten. Corona en de oorlog in Oekraïne verergeren de voedselcrisis en maken het falen van het mondiale voedselsysteem heel zichtbaar. Een Long Food Movement ziet oplossingen… al vertoont ze ook grote blinde vlekken.

Volhouden loont. Na meer dan een jaar protesteren en honderden doden hebben de Indiase boeren een belangrijke overwinning behaald. De nieuwe landbouwwetten zijn ingetrokken. Hun volgende eis is een minimumprijs.

Omhoogschietende voedselprijzen richten ravages aan onder de armsten. Zij geraken nog minder aan eten zodat ondervoeding en honger evenzeer omhooggaan.

De achteruitgang van bossen, grasland, drasland én akkers gebeurt overal op aarde. Het herstel ervan is dringend voor het welzijn van de menselijke soort. Goede voorbeelden tonen dat het kan.

Zijn lucht en elektriciteit zo beloftevol om voedsel voort te brengen dat ze de millennia oude landbouw compleet hertekenen? Zonder dat er nog plant of dier aan te pas komt? En met vele malen minder gebruik van grond?

Een andere landbouw en dus een volledig herzien Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) is dringend nodig. Die diepgaande transitie van ons landbouw- en voedselsysteem blijkt aartsmoeilijk. Lukas De Vos legt uit.

Komt er eindelijk een fair, gezond en milieuvriendelijk voedselsysteem in de Europese Unie? De recente conferentie 'From Farm to Fork, sustainable food systems and the EU Green Deal' probeerde te antwoorden op die vragen. Ze is nu volledig online te volgen.

De Nobelprijs voor de Vrede voor het VN-Wereldvoedselprogramma vestigt terecht de aandacht op de toenemende honger. Maar kunnen laureaat en verwante organisaties het structurele hongergeweld wel de baas? Zal uit die hoek de transitie komen van ons falende voedselsysteem?

De jongste jaren is het aantal mensen dat honger heeft opnieuw gestegen. En de corona pandemie maakt het erger.

Om amper meer te produceren, heeft de Nederlandse landbouw 6 maal meer energie nodig dan in 1950. Duurzame landbouw in 2040 moet heel anders.

Boden de Australische bosbranden de beelden van het jaar? Of de wijngaarden die voor het eerst kapot brandden door de hitte? We kijken best voorbij de bosbranden naar die voor iedereen levensbelangrijke kwestie: wat schaft de pot morgen nog?

Ik stapte uit de bus op een industrieterrein. Overal grote vrachtwagens om me heen, bewegend en geparkeerd. Verder lopend zag ik nog veel meer trucks, rijdend van en naar het vliegveld… krankzinning hoe onze economie nu draait.

Het begrip transitie haalt volop de media, meestal in combinatie met klimaat. Ook fundamentele oplossingen belanden op tafel met de Europese 'Green Deal'. Toch dringt onvoldoende door dat transitie in zowat alle sectoren moet, zeker ook landbouw: zelfs de Vlaamse milieubeweging focust op lichtpuntjes in de marge.

Als we een milieuvriendelijke en sociaal rechtvaardige voedselvoorziening willen, dan moet het Europese landbouw- en vrijhandelsbeleid volledig worden omgegooid. Dat maakten vorige artikels pijnlijk duidelijk. In dit laatste artikel: hoe moet het dan?

Onze voedselvoorziening is al tijden uitgegroeid tot een rampzalig systeem, niet milieuvriendelijk en sociaal onrechtvaardig. Zo leerde een eerste artikel. In deze tweede bijdrage licht Guus Geurts toe hoe het in de Europese landbouw van kwaad naar erger is gegaan.