Globalisering

PLANETAIRE GRENZEN 4. De verzuring van de oceanen verloopt minstens honderd keer sneller dan ooit in de jongste twintig miljoen jaar. Zelfs de meest afgelegen delen ontsnappen niet aan menselijk ingrijpen.

PLANETAIRE GRENZEN 3. De stikstofkringloop is, vooral door overmatig gebruik van kunstmest in de landbouw, nog veel meer verstoord dan de al ver gevorderde klimaatcrisis. En met de fosforkringloop balanceren we op het randje van de planetaire grens.

PLANETAIRE GRENZEN 2. De biodiversiteit van planten en dieren is acuut bedreigd. De mensensoort laat ze zowat duizend maal sneller uitsterven. Zo is het de planetaire grens die we meest overschrijden.

Er zijn 10.000 planten die we kunnen eten. Daarvan gebruiken we er maar 150. Voor 85 procent eten we rijst, tarwe, maïs en aardappelen.

Wie zal ons voeden? De boeren en boerinnen uit de hele wereld? Of de industriële voedselketen van agro-industrie en grootdistributie? De vraag is al oud maar wordt steeds prangender.

In de wereld van de multinationals die heersen achter de schermen van de industriële landbouw beweegt nogal wat de jongste tijd. De jongste evolutie is de overname door het Duitse Bayer van het Amerikaanse Monsanto, bekend van Roundup en vroeger DDT.

Als big data de goudmijn vormen voor de meest dominante economische bedrijven ooit – Google, Facebook, Amazon en andere – is het dan houdbaar of verantwoord dat zij die gegevens gratis kunnen verwerven?

Dat er meer dan genoeg redenen zijn om kritisch te zijn over de elektronische prikkeldraad die Google, Facebook en andere digitale supermachten in onze publieke ruimte plaatsen is bekend. Nu laat ook Unilever weten "niet te willen investeren in online platformen die verdeeldheid creëren".

Al in de PALA reportage over Afrikaans katoen uit 2004 verzuchtte een Senegalese boerenleider: “Men moet de tweedehandskledij uit Europa die ons overspoelt, verbieden. We moeten zelf de katoen verwerken.” Tien tot vijftien jaar later krijgt hij misschien dan toch wat hij wil.

De courante agro-industriële landbouw zit op alle manieren in een doodlopende straat. De analyse daarvan is sinds het begin van Pala te vinden in diverse artikels en in het boek 'Koe 80 heeft een probleem', nog altijd even relevant is als bij het verschijnen tien jaar geleden. De toekomst is te zoeken in agro-ecologie, dat weten we nu al jaren. Wat moet schuilgaan achter dat begrip is echt duurzame landbouw.

Internationale mensenrechten liggen in de vuurlinie, onder andere doordat snel groeiende economische onzekerheid tal van mensen treft. En de mensenrechtengemeenschap biedt maar weinig weerwerk. Het basisinkomen kan een uitweg bieden.

Ook al lijken de veel gebruikte begrippen transitie en ontwikkeling vaak tot heel aparte werelden te behoren, ze zijn sterk verwant.