Transitie

We naderen steeds sneller het moment waarop onze planeet niet langer geschikt is voor menselijk leven. Toch zijn we het aan toekomstige generaties verplicht de moed niet op te geven. Hoe zou gezamenlijke actie er uit kunnen zien? Het wordt een gevecht van David tegen Goliath.

Zelfs na decennia uitverkoop van publieke goederen en het bijna overal ineenstuiken van het communisme blijken staatsfondsen een flinke vinger in de mondiale economische pap te hebben. In 2022 beheren de tien grootste samen bijna 10.000 miljard dollar.

De Volkswagen malaise is ongezien in de Duitse industrie. Maar het verwondert niet van een bedrijf dat liever sjoemelt en lobbyt in plaats van ernstig de fossielvrije toekomst en doorbraak van de elektrische auto voor te bereiden.

ā€˜Eeuwigā€™ worden ze verbouwd.
Maar welke stad aan rivier of kanaal kan zich duurzaam noemen als de meeste bouwactiviteit niet via het water verloopt?
Hoe slim is het om van zowat elk dok een jachthaven te maken?

Als in Belgiƫ een groter bedrijf zoals Audi Brussel onderuit gaat, stijgt gegarandeerd veel gejammer op en worden fundamentele vragen ontweken. Waarom is onze toekomstgerichte industriƫle dynamiek zo zwak? Kon de elektrische auto niet, zoals de tram, de wereld vanuit Belgiƫ veroveren?

De coƶperatie Railcoop is failliet verklaard. Hoe noodzakelijk haar ambities ook zijn, ze zal geen treinen laten rijden waar de Franse spoorwegen forfait geven. Al in 2021 argumenteerde Pala dat ā€œRailcoop niet noodzakelijk een goed idee isā€.

Wat werkt best voor klimaat? Altijd opnieuw acties voeren tegen olie- en gasmultinationals zonder resultaat? Of hen, waar dat kan, effectief veranderen in kampioenen van duurzame energie? Dat is moeilijk maar uiterst succesvol als het lukt.

We bevinden ons in een ernstige wereldwijde klimaatcrisis, zelf een symptoom van de bredere planetaire crisis. De Europese Unie wil met haar Green Deal een antwoord bieden maar die volstaat niet.

Kunnen we de gelijkhebberige discussies over drastische vermindering van broeikasgassen versus aanpassing vermijden? Stom genoeg zijn ze al vele jaren allebei nodig.

De waarschuwing van het Europees Milieuagentschap is zonneklaar. Klimaatrisicoā€™s ondermijnen vitale systemen als water, voedsel, energie en andere, zelfs catastrofaal indien niet snel wordt ingegrepenā€¦ Maar Europa, het snelst opwarmende continent, is niet voorbereid op die gevaren.

Al lang is bekend dat klimaatverandering de Golfstroom, die warm water naar Europa voert, kan stoppen. Het kantelpunt voor die abrupte verandering, blijkt snel te naderen.

Pala wees in september 2023 op de in ademnood verkerende energietransitie. Uiterst vervelend want wind, zon en andere hernieuwbare energie vormen hƩt wapen in de strijd tegen klimaatverandering. UNCTAD vat die ademnood nu in cijfers.

Wat was zeker essentieel aan 2023? En bleef vaak on(der)belicht? Cruciale sociale conflicten bij o.a. Tesla en in Hollywood, een tech gedomineerde revolutie, wereld in terra incognita, verdeeldheid en geweld in opmars, democratie in nood en soms verrassend weerwerk.

NIEUW IN PALA WOORDENBOEK. Het Klimaatakkoord van Parijs bevat de afspraak van maximaal 2Ā°C opwarming, het streefdoel van 1,5Ā°C en de ambitie om snel te stoppen met fossiele brandstoffen. Alle landen moeten klimaatplannen opstellen en er komt een global stocktake, de eerste maal eind 2023.

De kans dat het zeewater veel sneller meters hoger komt, is sterk toegenomen. Want niet enkel verdwijnen zowat alle gletsjers maar ook de Groenlandse ijskapā€¦ Ć©n die van West-Antarctica. Zelfs dan valt er nog goed nieuws te rapen.

Een energie-efficiƫnte industrie vermindert al in 2030 de mondiale uitstoot van broeikasgassen met 11 of zelfs 15 procent. Digitalisering helpt daarbij sterk. Maar ze schept ook niet te negeren problemen en gevaren.

Voor duurzaam vervoer is het spoor beter dan snelwegen of luchthavens. Hoe 30 Europese landen presteren, lijkt dan een interessante studieā€¦ tot ze uitgerekend BelgiĆ« meest positief beoordeelt: lachwekkend, om te huilen Ć©n leerzaam.

ā€œWe moeten meer doen tegen de opwarming van de aarde.ā€ Een nieuw VN-klimaatrapport bevestigt wat iedereen weet maar gaat voorbij aan de zware moeilijkheden bij het uitrollen van hernieuwbare energie: zelfs grote vergunde en gestarte windparken worden stopgezet.

De Verenigde Naties hebben op 8 september 2023 hun bevindingen gerapporteerd over de ambities op de opwarming van de aarde te beperken. Algemene teneur, er zijn veel meer inspanningen nodig.

Hoe een nieuwe economie, bedrijven en jobs creƫren? Dat is de ambitie van het zevende World Circular Economy Forum in Finland.

Lessen trekken begint bij de erkenning van wat slecht loopt om zo volop de beste oplossingen te kunnen ontdekken. Een toekomst die duurzaam welvaart en welzijn brengt, is alleen mogelijk als we onze belangrijkste crises echt onder ogen zien en vooral grondig aanpakken.

BETROUWBARE CIRCULAIRE ECONOMIE 4 | Wat een circulaire economie ook zal vermijden tot elke prijs ā€“ 'excusez le mot', u begrijpt meteen waarom ā€“ zijn de talloze negatieve gevolgen of effecten van de huidige economie, ook wel negatieve externaliteiten genoemd.

BETROUWBARE CIRCULAIRE ECONOMIE 3 | Wat met de eindige materialen die vandaag zo veelvuldig worden misbruikt, zowel talloze grondstoffen als fossiele brandstoffen?

BETROUWBARE CIRCULAIRE ECONOMIE 2 | Als we van niet-hernieuwbare grondstoffen moeten afblijven, moeten hernieuwbare grondstoffen en energie volstrekte voorrang krijgen. Waar mogelijk vervangen ze het gebruik van eindige materialen.

Maatschappelijke polarisering neemt toe en houdt sociale en klassieke media in de ban. In die conflictueuze wereld blijkt Wikipedia een steeds belangrijker neutrale scheidsrechter. Waar blijft de erkenning als mondiaal cultureel erfgoed?