Transitie

https://de.wikipedia.org/wiki/E-Fuel“Beware the Jabberwock”, schreef de auteur van 'Alice in Wonderland'. Dat monster mag symbool staan voor de Duitse auto-industrie. Het kent geen scrupules en stoort zich aan geen enkele regel. De geschiedenis krijgt een nieuw hoofdstuk nu Europa door Duits terugkrabbelen bijna struikelt over klimaatmaatregelen.

Waarom blijven beleids- en opiniemakers zo hardnekkig geloven in technologische innovatie om klimaat en andere ‘existentiële’ planetaire crises op te lossen? Die gaat niet goed samen met een ‘groene’ economie. Daarvoor is meer nodig dan redeneren en rekenen.

BETROUWBARE CIRCULAIRE ECONOMIE 1 | Zeker is, als we een stabiele, stationaire economie willen, moeten we komaf maken met de huidige éénrichtingseconomie. Die functioneert immers uiterst lineair, van grondstof tot afval.

De artikelreeks BETROUWBARE CIRCULAIRE ECONOMIE zoekt naar de kern van transitie: 'wat moet er nu gebeuren?' Hoe pakken we de vele systemische problemen van de wereld aan en creëren we een echt duurzame economie?

BETROUWBARE CIRCULAIRE ECONOMIE - INLEIDING | Stikstof, klimaat, ongelijkheid, misbruikte hulpbronnen, falende overheden, overal kreunen samenlevingen onder het langdurige zware economische mistasten. Veel sneller moet de transitie naar een betrouwbare stabiele economie – circulair en maximaal hernieuwbaar – zo cruciaal dat Pala er een stevige artikelreeks aan wijdt.

Overmatige consumptie en wegwerp typeren nog altijd de kledingindustrie. Kunnen gerecycleerde vezels de productie echt circulair en duurzaam maken? Hoe snel? En moet iedereen jaarlijks 12 tot 37 kilo kleren kunnen weggooien om te recycleren?

Al sinds 2016 heeft Finland een plan voor circulaire economie. Daarmee startte het als eerste land ter wereld systematisch het immense werk om welvaart en welzijn niet langer te baseren op de verspilling van natuurlijke hulpbronnen.

Als acht miljard mensen een veiliger toekomst willen, maken ze best doodnuchter de stand van zaken op: mondiaal versnellen vele crises, ze doen meer pijn en de antwoorden voldoen niet. Zo vermijden zij de illusie goed bezig te zijn... en ontdekken gelukkig ook dat duurzame veranderingen soms beginnen lukken.

Als politiek een archislechte beurt maakt - in vele landen en in de EU - kan een lezing en samenspraak over een boek getiteld '11 politieke dwaasheden' verloren energie lijken. Slechts stimulerende verhalen zouden duurzame veranderingen in gang zetten. Maar dat klopt dus niet helemaal.

Na een lange inspanning krijgt de Europese Unie het voor elkaar om duurzaamheidsregels op te leggen voor smartphones, batterijen – ook van auto’s – en andere zogenaamde energieverbruikende producten.

De prijs voor klimaatrechtvaardigheid is uitgereikt aan de Zweedse vakbonden die samen met bedrijven werken aan CO2-vrije industriële processen en echt duurzame jobs. Zij tonen hoe de ecologische transitie ook sociaal vaart kan krijgen.

Kunnen politici zich na hun ten gronde mislukte klimaatconferentie - er blijft veel te grote uitstoot van broeikasgassen - herpakken op de Biodiversiteitsconferentie in Montreal? Want voor biodiversiteit zitten we nog meer in het rood.

Nog altijd bedreigt de inname van grond het meest de natuur. Maar klimaatverandering wordt snel de grootste oorzaak. Dat de populaties van wilde dieren in nog geen vijftig jaar gemiddeld twee derde daalden toont hoe dramatisch de biodiversiteit instort. Hoog tijd voor meer natuur.

In de media zijn verontrustende geluiden te horen en te lezen over hoe, zelfs goed ingelichte personen, zich stilaan lijken neer te leggen bij het onafwendbare van de planetaire crisis die de mensheid wereldwijd als een zwaard van Damocles boven het hoofd hangt.

Hoe zou wereld eraan toe zijn als ze klimaat en andere crises tijdig zou aanpakken? Die oefening onthult onze meest waarschijnlijke toekomst: we zullen de zwaarste prijs betalen voor te laat handelen. Lichtpuntje: er bestaan samenlevingen die heel ver vooruitkijken én handelen.

Waar slaan we de hernieuwbare energie uit zon en wind op die niet direct nodig is? Pompcentrales bieden veruit de grootste opslagcapaciteit. Noorwegen en Zwitserland hebben dat goed begrepen, alsook de VS, India en China. De EU scoort slecht, ondanks een fel gemediatiseerde Green Deal.

Wie wil weten waarom klimaatverandering leidt tot langere en nog hetere hittegolven, langdurige droogten, heviger bosbranden en waterbommen, kan een geïllustreerde degelijke uitleg goed gebruiken. Sommige massamedia bieden die ook.

In 2003 verscheen de eerste Pala nieuwsbrief 'Wie laat de zeppelins vliegen?' Een Spaanse luchtvaartmaatschappij bestelt nu als eerste luchtschepen die vanaf 2026 binnenlandse vluchten moeten verzorgen. Transitie: beter laat dan nooit.

Het is goed nieuws als zoet water nacht en dag te oogsten valt uit de lucht; nog beter als dit geen energie vergt. Die vitale oplossing hebben onderzoekers in Zurich uitgedokterd.

Opnieuw treft honger minstens 800 miljoen mensen en kraakt de wereldwijde distributie van eten. Corona en de oorlog in Oekraïne verergeren de voedselcrisis en maken het falen van het mondiale voedselsysteem heel zichtbaar. Een Long Food Movement ziet oplossingen… al vertoont ze ook grote blinde vlekken.

Een oliebedrijf wil honderden miljoenen schadevergoeding van Italië omdat het niet langer mag boren aan de Adriatische kust. Het Verdrag over het Energiehandvest maakt dit mogelijk. Het Europees Parlement eist een volledige terugtrekking uit dat verdrag als de Commissie niet over de brug komt met een aanvaardbare aanpassing.

50 jaar geleden waarschuwt 'De grenzen aan de groei' dat de dominante economische dynamiek onhoudbaar is en zal botsen op de draagkracht van de aarde. De raad om, liefst snel, te evolueren naar een evenwicht is niet gevolgd.

De hele wereld moet de gewelddadigheid van Rusland met Poetin als heerser al lang kennen, van Tsjetsjenië tot de Krim, van Anna Politkovskaya tot Alexei Navalny, van Syrië tot het onderbreken van gastoevoer. In het bijzonder Europese politici gaan meermaals zwaar in de fout bij hun aanpak.

Wie had het durven dromen? Dat er in enkele maanden 94 organisaties meedoen aan de Duurzame Doorbraak. Platform Duurzame en Solidaire Economie en Werkgroep Voetafdruk Nederland staan er naast vakbond FNV, OxfamNovib en Urgenda.

Het Zwitserse Mobility wil haar ruim 3100 deelauto’s elektrisch in 2030. Dat is haalbaar voor deze coöperatie die de pandemie goed lijkt te doorstaan.