Hoe meten we duurzame welvaart en welzijn? Want meten biedt houvast. Dat geldt zeker nu we fundamentele ecologische grenzen moeten eerbiedigen en tegelijk de aanspraak van iedereen op welvaart en welzijn verzekeren. Maar het kompas waar we op varen, is compleet kaduuk. Alles meten en zelfs denken en ambiëren in termen van bruto nationaal producti bracht ons mee in systemische problemen. Dit is de eerste bijdrage van de artikelreeks Hoe duurzaamheidi meten, grotendeels gebaseerd op het boek Transitie.
Het bruto nationaal producti of bnpi telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Of rekent die productie om per inwoner van dat land, gemiddeld natuurlijk. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over. Of die inwoners lang leven of vroeg sterven, ziekelijk zijn of niet, geschoold of ongeschoold, of er superrijken zijn naast hopen ondervoede drommels of vooral een redelijk verdienende middenklasse, daar vertelt de hoogte van het bnpi weinig of niets over.
Een ridicuul kompas
Ronduit kortzichtig en zelfs dwaas is dat het bnpi geen rekening houdt met het verlies van natuurlijk kapitaali dat onze economiei veroorzaakt. Het verlies van biodiversiteiti, bossen, goede grond, rijke viswateren, drinkbaar water, zuivere lucht… dat wordt allemaal niet verrekend in het bnpi terwijl dat toch een aantastingi is van onze welvaart en nog meer van onze toekomstige welvaart.
De bnpi-meetlat is nog om een andere reden een slecht instrument. Het vermoedt rijkdom waar die er eigenlijk niet is. Een kettingbotsing op de autoweg, alle uitgaven voor menselijke letsels, voor herstelde en vervangen wagens, het wordt allemaal bij het bnpi geteld; al het geldi dat we moeten ophoesten om onze vervuilde waterlopen weer proper te krijgen, komt bij het bnpi; de opruimingskosten na een olieramp met een tanker, tandverzorging door slechte voeding, opvang van alcoholverslaafden, ook allemaal goed voor een verhoogd bnpi. Volgens ons bnpi worden we van dergelijke uitgaven telkens rijker, terwijl een nuchter mens zulke kosten toch zou aftrekken in plaats van bijtellen. Niet zo het bnpi.
Al even idioot is dat het bnpi doet alsof een heel aantal activiteiten die de welvaart wél degelijk stimuleren, niet bestaan: kinderen grootbrengen, allerlei zorgtaken, opvoeding, cultuuroverdracht en tal van andere menselijke activiteiten worden immers niet beschouwd als formele economiei, en dus niet meegerekend. Toch zijn ze voor alle samenlevingen van essentieel belang. De zogenaamde ‘productieve' economische functies zijn er zelfs op gebaseerd.
Dezelfde ontkenning geldt voor de milieudiensten die ecosystemen gratis leveren, zoals zuiver water, propere lucht en een stabiel klimaat. Slechts wanneer die functies aangetast worden en er economische activiteiten vereist zijn om ze te herstellen – voor zover dat al mogelijk zou zijn – neemt het bnpi toe. Kan het onlogischer?
Afbeelding
Schrijf in op de PALA nieuwsbrief
verschijnt maximaal 2 maal per maand
een journalistieke kijk op onze globaliserende wereld Hoe is de wereld eraan toe? Waar moet het naartoe? Hoe geraken we daar?
PALA zoekt met haar nieuwsbrief, website en boeken de antwoorden voor een meer sociale, ecologische en democratische samenleving en economie
Van oneconomische groei, geluk, armoedebestrijding en draagkracht
Al die meetfouten leiden er in toenemende mate toe dat wat volgens de bnpi-meting economische groeii is, in feite ‘oneconomische groei' betreft. Waarom? Omdat de zogenaamde groei zoveel kosten vergt dat ze groter zijn dan de baten die eruit voortvloeien. Dat betekent dat meer van die bnpi-groei in werkelijkheid een achteruitgang is van de welvaartsproductie.
Er is nog meer aan de hand met het halsstarrige turen naar de lichtbak die bnpi heet. Onderzoek naar subjectief welzijn toont overtuigend aan dat geldi vanaf een bepaalde hoeveelheid niet gelukkiger maakt. Geldi doet zijn werki prima bij wie heel arm is. Dan leidt een stijgend inkomen tot een sterk toenemende levenstevredenheid, tot het inkomen op een niveau komt dat meer geldi niet langer meer geluk brengt. In rijke landen die nog (veel) rijker worden, groeit niet langer het geluksniveau. Op die wijze het welzijn van mensen willen verhogen, is dus geen efficiënte aanpak.
Op mondiaal vlak zijn de effecten nog perverser wanneer bnpi-groei wordt beschouwd als ideaal middel om de armoedei te bestrijden. Want van die groei zal vrijwel niets doorsijpelen naar de armsten en de topzware ecologische kost ervan zal omgekeerd bovenmatig de armsten treffen. Denk bijvoorbeeld aan de verwoestende mijnbouw of industriële exportlandbouw die wereldwijd honderden miljoenen landbouwers en landbouwsters in hun schamele inkomen bedreigt.
Ten slotte is er het ons bekende fenomeen dat de draagkracht van de aardei vandaag al is overschreden: de totale biofysische schaal van de wereldeconomie mag dus niet verder groeien. Dat impliceert dat in rijke economieën de doorstroom van materialen en energie tien keer kleiner moet worden, wat onmogelijk te verzoenen valt en zelfs frontaal botst met eindeloze bnpi-groei.
Slotsom van deze eerste bijdrage uit de artikelreeks Hoe duurzaamheidi meten?: het is onbegrijpelijk en zelfs lichtzinnig om het bnpi te blijven aanwenden als kompas voor het te voeren economische beleid. Want op basis daarvan raken we nooit aan de duurzame economiei die we nodig hebben. In volgende bijdrage gaan we op zoek naar een goede meetlat.
Uw doordachte reacties zijn heel welkom op het emailadres infoATpala.be
Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be
Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd? Dan kan Palai misschien op uw steun rekenen. We verwelkomen u graag als steungever - klik hier
Een goed artikel?Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Palai nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier
Politici in vele landen zijn hun burgers precieze antwoorden schuldig over hun aanpak van de coronacrisis. Want het was wel degelijk mogelijk om gezondheid, welvaart én welzijn tegelijk in acht te nemen.
De coronacrisis maakt olie spotgoedkoop. Gaan we nu de fossiele industrie en hun bankiers redden? En zo de transitie naar hernieuwbare energie, nog altijd urgent, zwaar hinderen? Of kiezen we verstandig?
De Pala nieuwjaarsbrief biedt een ietwat eigenzinnig jaaroverzicht dat focust op wat sociaal, ecologisch en democratisch meest van belang is in de wereld. Dit uitgebreide jaarrapport is ingebed in de langere termijn van mondiale crises die zich steeds sneller ontvouwen en duurzame antwoorden die moeizaam tot stand komen. De samenstelling gebeurt o.a. aan de hand van Pala artikels, meteen de meest zinvolle evaluatie van ons werk. Vind het overzicht van deze sinds 2020 verschenen nieuwjaarsbrieven, telkens met de bijbehorende link.
Schrijf je in op de PALA nieuwsbrief
Duurzaamheid is op een efficiënte wijze de gerechtvaardigde materiële behoeften kunnen invullen van alle nu levende wereldburgers, zonder het vermogen van de komende generaties aan te tasten om in hun behoeften te voorzien. Dat is de vrijwel perfecte definitie van duurzaamheid, en ze is in grote mate schatplichtig aan het VN rapport Our Common Future uit 1987.
Het bruto nationaal product of bnp telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over.
Duurzaamheid is op een efficiënte wijze de gerechtvaardigde materiële behoeften kunnen invullen van alle nu levende wereldburgers, zonder het vermogen van de komende generaties aan te tasten om in hun behoeften te voorzien. Dat is de vrijwel perfecte definitie van duurzaamheid, en ze is in grote mate schatplichtig aan het VN rapport Our Common Future uit 1987.
Het bruto nationaal product of bnp telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over.
Het bnp of bruto nationaal product telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over.
Het bnp of bruto nationaal product telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over.
Het bnp of bruto nationaal product telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over.
Ons grootste kapitaal om economische rijkdom voort te brengen is ongetwijfeld de Aarde. Als we er duurzaam mee omspringen, is het een onuitputtelijke bron van zuiver water, voedsel, hernieuwbare energie en hernieuwbare grondstoffen. Het is wel ironisch om vast te stellen dat ons economische systeem die Aarde zwaar miskent en dus eigenlijk zeer antikapitalistisch tekeergaat.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Dieren en planten waren nooit veilig voor de mens maar hun uitstervingsritme ligt veel hoger dan ooit, een rijkdom die wellicht voor altijd verloren gaat.
Het bnp of bruto nationaal product telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over.
Aantasting slaat op het wijzigen van ecosytemen zodat hun kwaliteit en hun biodiversiteit schade ondervindt. En dat is ook schadelijk voor de mens die b.v. aan de opwarming een minder leefbare Aarde zal overhouden.
Het bnp of bruto nationaal product telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over.
Het bnp of bruto nationaal product telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over.
Vind Pala artikels die inzoomen op de rol van geld, financiële crisis, falen van grootbanken en alternatieven.Onder Dexia zijn meer artikels te vinden over de ineenstorting van deze wereldwijd opererende fantoombank.
Het bnp of bruto nationaal product telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over.
Het bnp of bruto nationaal product telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over.
Het bnp of bruto nationaal product telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over.
Het bnp of bruto nationaal product telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over.
Het bnp of bruto nationaal product telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Het bnp of bruto nationaal product telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over.
Het bnp of bruto nationaal product telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over.
In een wereld vol noden is vanzelfsprekend veel welvaart nodig. Eigenlijk fungeert de economie vooral als een grote draaischijf tussen onze economische mogelijkheden aan de ene kant en onze behoeften en ambities aan de andere kant. Om die behoeften en ambities te stillen is de economie en de economische productie hard nodig.
Het bnp of bruto nationaal product telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over.
Het bnp of bruto nationaal product telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over.
Vind Pala artikels die inzoomen op de rol van geld, financiële crisis, falen van grootbanken en alternatieven.Onder Dexia zijn meer artikels te vinden over de ineenstorting van deze wereldwijd opererende fantoombank.
Vind Pala artikels die inzoomen op de rol van geld, financiële crisis, falen van grootbanken en alternatieven.Onder Dexia zijn meer artikels te vinden over de ineenstorting van deze wereldwijd opererende fantoombank.
Betaald werk is op onze wereld nog altijd de belangrijkste wijze om aan een inkomen te raken. Zowat overal is het werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, werk of arbeid is lang niet alleen contractuele loonarbeid voor een werkgever.
Vind Pala artikels die inzoomen op de rol van geld, financiële crisis, falen van grootbanken en alternatieven.Onder Dexia zijn meer artikels te vinden over de ineenstorting van deze wereldwijd opererende fantoombank.
Het bnp of bruto nationaal product telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over.
Armoede is in de eerste plaats een gevolg van een gebrek aan inkomen. En dat gebrek is geen natuurramp. Mensen of samenlevingen zijn arm en verdienen te weinig omdat ze niet over de middelen en mogelijkheden beschikken om welvaart te creëren, of omdat de gecreëerde welvaart onvoldoende verdeeld geraakt. En soms hebben ze de pech dat het allebei waar is, dat de weinige welvaart terecht komt bij maar heel weinig mensen. Die ongelijke inkomensverdeling heeft alles te maken met ongelijke machtsverdeling. Om meer inkomen te verwerven en dus armoede te bestrijden is het nodig dat mensen meer te zeggen krijgen, dat ze meer politieke en economische macht verwerven dus. In die strijd speelden en spelen sociale bewegingen, vooral de werknemersbewegingen, een cruciale rol. Het belang van behoorlijk vergoed werk om fatsoenlijk te kunnen leven kan bijna onmogelijk overschat worden. Vandaar dat ook het realiseren van dit recht op werk nooit teveel kan worden beklemtoond.
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
Het bnp of bruto nationaal product telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over.
Duurzaamheid is op een efficiënte wijze de gerechtvaardigde materiële behoeften kunnen invullen van alle nu levende wereldburgers, zonder het vermogen van de komende generaties aan te tasten om in hun behoeften te voorzien. Dat is de vrijwel perfecte definitie van duurzaamheid, en ze is in grote mate schatplichtig aan het VN rapport Our Common Future uit 1987.
Het bnp of bruto nationaal product telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over.
Als we van lokaal tot globaal onze welvaart willen produceren op een wijze die tegelijk ecologisch én sociaal duurzaam is, hebben we krachtige overheden nodig die de huidige economie in die richting sturen. Want de vrije markt kan veel maar blijkt impotent om snel de hele wereldbevolking inkomen, werk en fatsoenlijk leven te bieden in een omgebouwde economie die niet langer de ecologische pijngrenzen doorboort.
Duurzaamheid is op een efficiënte wijze de gerechtvaardigde materiële behoeften kunnen invullen van alle nu levende wereldburgers, zonder het vermogen van de komende generaties aan te tasten om in hun behoeften te voorzien. Dat is de vrijwel perfecte definitie van duurzaamheid, en ze is in grote mate schatplichtig aan het VN rapport Our Common Future uit 1987.
Dirk Barrez is auteur en hoofdredacteur van Pala.be, een website/nieuwsbrief die hij startte in 2001/2003 en antwoorden zoekt voor een meer sociale, ecologische en democratische wereld. Van 1989 tot 2011 was hij VRT-tv-journalist en reportagemaker voor Panorama en Terzake. In totaal schreef hij 18 boeken.
Dirk Barrez is auteur en hoofdredacteur van Pala.be, een website/nieuwsbrief die hij startte in 2001/2003 en antwoorden zoekt voor een meer sociale, ecologische en democratische wereld. Van 1989 tot 2011 was hij VRT-tv-journalist en reportagemaker voor Panorama en Terzake. In totaal schreef hij 18 boeken.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
Het bnp of bruto nationaal product telt gewoon op wat er zoal aan goederen en diensten is voortgebracht in een land. Maar wat het resultaat daarvan is, daar vertelt de meetlat niets over.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.