Bedrijven

Zou er een overheid bestaan die toestaat dat een bedrijf zijn kantoor vestigt voor haar gebouwen om dan zoveel mogelijk burgers te lokken en hen de gezochte overheidsdocumenten te leveren voor een drie, vijf of vijftien maal hogere prijs? Online gebeurt het wel.

Als het gaat over goede voorbeelden van sociaal beleid wordt steevast naar Scandinavië gewezen, niet in het minst naar Zweden. Mensen van LBC-NVK gingen op leerbezoek bij hun collega’s van Unionen, de grote Zweedse bediendenvakbond.

Met op kop de staten Maryland en Vermont in 2010 hebben zowat dertig staten in de VS het wettelijk mogelijk gemaakt om een benefit corporation op te richten. Dergelijke bedrijven zijn in de eerste plaats bedoeld om het publiek goed na te streven.

De hoogtijdagen van de multinationals, ooit de drijvende kracht achter globalisering, liggen al enkele jaren achter ons. The Economist wijst de wereld op dit niet zo bekend fenomeen.

Af en toe, zoals met de instorting van de Rana Plaza textielfabriek of de sluiting van Ford Genk, worden we brutaal herinnerd aan de globalisering van onze economie. Maar hoeveel mensen werken in wereldwijde productieketens? En gaan hun inkomens erop vooruit?

Van Enron tot dieselgate. Niet makkelijk om de duurzaamheid van VW en andere bedrijven te analyseren. En al helemaal niet als sjoemelsoftware en het artificiële inkorten van de levensduur van producten gaan regeren.

Na deel 1 en deel 2 kon u even laten bezinken hoe hard samenleving, milieu en democratie onder vuur liggen. Mogen we hopen dat we nog deze eeuw kunnen schrijven: we leefden gevaarlijk?

Voortdurend woeden van parlement tot twitter politieke debatten, of wat daar voor moet doorgaan. We denken dat de politieke democratie heel levend is.

Ze staan zelden in de aandacht, ze zijn ook minder sterk dan in andere landen, maar ze bestaan ook wel degelijk in ons land, coöperaties.

Bedrijven waar werknemers zelf de baas zijn, kan dat? Ja dus, die vorm van meest doorgedreven economische democratie bestaat wel degelijk, bv. in de meer dan honderd werknemerscoöperaties van Mondragon. In België zijn we er nog maar heel weinig mee vertrouwd. Dat alternatief ondernemersmodel stoot op scepsis, zeker bij traditionele ondernemers. Maar ook in de brede werknemersbeweging en bij vakbonden rijzen er vragen.

In moeilijke omstandigheden scheppen de werknemerscoöperaties van Mondragon nu al meer dan 83.569 jobs, heel dikwijls gedreven door spitstechnologie, ze exporteren en produceren intussen de wereld rond, de werkloosheid is er het laagst van Spanje en, wellicht meest verrassend, in dit alles zijn de werknemers de baas.

Als Ford het werk van tienduizend mensen wegneemt, dan is het tijd dat we zelf werk creëren, en misschien zijn daarvoor coöperatieve bedrijven meest geschikt. En dus trokken Limburgers en Kempenaars naar Mondragon, “een plek in Europa waar men er nog in slaagt om zelf koelkasten te produceren”. Mondragon is dan ook uiterst ongewoon, hier werken 83.569 mensen in wel 120 vooral industriële werknemerscoöperaties en velen zijn hun eigen baas.

“Vous Belges, vous êtes les esclaves des Français” hoorde ik een kwade man in hartje Brussel tegen een ober roepen. Weinigen die het zo spits zouden formuleren. Maar vooral, we weten al veel langer dat hij gelijk heeft, de rijkdommen van deze kolonie worden op onrechtmatige wijze geplunderd.

Zijn we zo hard op ons hoofd gevallen dat we onze vrijheid van communicatie inleveren bij Facebook en andere zgn. sociale netwerksites? Zo gek deze nieuwe almachtige keizers te laten beslissen over wat wel en niet mag in het samenlevingsverkeer? Zo dom om te begrijpen dat de nieuwe sociale netwerken helemaal niet zo sociaal of publiek zijn?