Duiding

Maatschappelijke polarisering neemt toe en houdt sociale en klassieke media in de ban. In die conflictueuze wereld blijkt Wikipedia een steeds belangrijker neutrale scheidsrechter. Waar blijft de erkenning als mondiaal cultureel erfgoed?

Waarom blijven beleids- en opiniemakers zo hardnekkig geloven in technologische innovatie om klimaat en andere ‘existentiële’ planetaire crises op te lossen? Die gaat niet goed samen met een ‘groene’ economie. Daarvoor is meer nodig dan redeneren en rekenen.

Overmatige consumptie en wegwerp typeren nog altijd de kledingindustrie. Kunnen gerecycleerde vezels de productie echt circulair en duurzaam maken? Hoe snel? En moet iedereen jaarlijks 12 tot 37 kilo kleren kunnen weggooien om te recycleren?

Veel en goedkoop geld vrijmaken om de klimaatcrisis te bestrijden is het doel van het 'Bridgetown Initiative'. Hoe belangrijk ook, er ontbreekt iets essentieel: hoe garanderen dat het geld goed wordt aangewend?

Als acht miljard mensen een veiliger toekomst willen, maken ze best doodnuchter de stand van zaken op: mondiaal versnellen vele crises, ze doen meer pijn en de antwoorden voldoen niet. Zo vermijden zij de illusie goed bezig te zijn... en ontdekken gelukkig ook dat duurzame veranderingen soms beginnen lukken.

Als politiek een archislechte beurt maakt - in vele landen en in de EU - kan een lezing en samenspraak over een boek getiteld '11 politieke dwaasheden' verloren energie lijken. Slechts stimulerende verhalen zouden duurzame veranderingen in gang zetten. Maar dat klopt dus niet helemaal.

11.11.11, en ook de Verenigde Naties, vragen al lang dat migranten veel goedkoper geld kunnen verzenden naar ontwikkelings-landen… Maar een echte oplossing brengen ze niet, die moet blijkbaar uit een heel andere hoek komen.

Exploderende gasprijzen, verwoestende droogten, inflatiestorm, voedseltekorten… gecombineerd met economen én vooral politici die voortdurend prijsgeven hoe weinig ze de essentie van economie vatten. De wereld beheert de schaarste slecht en iedereen lijdt.

Exact 39 jaar na de grootste betoging ooit in België is er op 23 oktober 2022 een cruciale klimaatmars. Roept het onderwijs opnieuw op om mee te demonstreren? Want ook nu staat de toekomst op het spel.

In de media zijn verontrustende geluiden te horen en te lezen over hoe, zelfs goed ingelichte personen, zich stilaan lijken neer te leggen bij het onafwendbare van de planetaire crisis die de mensheid wereldwijd als een zwaard van Damocles boven het hoofd hangt.

Hoe zou wereld eraan toe zijn als ze klimaat en andere crises tijdig zou aanpakken? Die oefening onthult onze meest waarschijnlijke toekomst: we zullen de zwaarste prijs betalen voor te laat handelen. Lichtpuntje: er bestaan samenlevingen die heel ver vooruitkijken én handelen.

In 2003 verscheen de eerste Pala nieuwsbrief 'Wie laat de zeppelins vliegen?' Een Spaanse luchtvaartmaatschappij bestelt nu als eerste luchtschepen die vanaf 2026 binnenlandse vluchten moeten verzorgen. Transitie: beter laat dan nooit.

Heel anders dan Poetin Rusland en andere autocratieën pakken democratieën hun conflicten geweldloos aan. Het is een ijzersterk argument om democratie overal te laten floreren… Maar democraten weten nog altijd niet hoe dat moet.

Opnieuw treft honger minstens 800 miljoen mensen en kraakt de wereldwijde distributie van eten. Corona en de oorlog in Oekraïne verergeren de voedselcrisis en maken het falen van het mondiale voedselsysteem heel zichtbaar. Een Long Food Movement ziet oplossingen… al vertoont ze ook grote blinde vlekken.

De VS als - voorlopig nog - enige supermacht en Amerikaanse internetgiganten als overwinnaars van globalisering en digitalisering… met enkel China als ernstige uitdager. Kan de rest van de wereld nog een ongebonden weg uit?

De hele wereld moet de gewelddadigheid van Rusland met Poetin als heerser al lang kennen, van Tsjetsjenië tot de Krim, van Anna Politkovskaya tot Alexei Navalny, van Syrië tot het onderbreken van gastoevoer. In het bijzonder Europese politici gaan meermaals zwaar in de fout bij hun aanpak.

Nog altijd is er maar één iets waarvoor alles moet wijken: klassieke oorlog. Hoe kunnen politici uitleggen dat ze pas bij verwoestend wapengeweld echt energietransitie uitvoeren? Hoog tijd om de ‘nieuwe oorlogen' tegen milieucatastrofes, moordende ongelijkheid en voortdurende aanslagen op mensenrechten te voeren en te winnen.

Deze selectie van markante momenten en evoluties in 2021 lijkt soms op een klassiek jaaroverzicht maar meestal niet. Ze is ingebed in de lange termijn, kijkt geregeld vooruit en zet een duurzaamheidsbril op.

De zwaarste crisis die de mensheid beleeft in driekwart eeuw heeft een dubbele oorzaak: het ontstaan van een gevaarlijk virus en hoe er – slecht – op die dreiging wordt gereageerd. Uiterst dodelijk is het aanhoudende contrast tussen alert en falend beleid.

Er is in elke crisis maar één valabele aanpak van onbekwame raadgevers. Zet ze snel en voorgoed aan de deur … de coronacrisis bewijst meest van al dat het van vitaal belang is om slechte adviseurs geen kans te geven. Vervolgartikel van 'Coronacrisis 2 jaar'.

De pandemie toont klaar het onvermogen van vele politici om zelfs met de meest dringende crisis om te gaan. Het laat zich raden hoe slecht ze de klimaat- en andere crises aanpakken die minder snel evolueren. Ongefundeerd optimisme zal niet helpen om deze gevaarlijke non-politiek te doorbreken.

Het IPCC en de klimaattop in Glasgow gaan ervan uit dat de zee in 2100 maximaal een meter is gestegen. Maar hoe zeker is dat als het water in het verleden bij vergelijkbare CO2-concentraties wel 4 tot 5 meter per eeuw steeg? En wetenschappers een snel afkalven van de ijskappen mogelijk achten?

Het voormalige hoofd duurzaam beleggen van de grootste vermogensbeheerder in de wereld waarschuwt voor de gevaarlijke illusie van duurzaam investeren.

Nog maar eens stellen academici de voortdurende mislukking vast van grote irrigatieprojecten in Afrika. Dat was 35 jaar geleden ook al zo. Maar wat besluiten we nu uit die aloude kennis: is dit systemisch falen van ontwikkelingssamenwerking te keren of beter stoppen?

Het hoogtij van de antiglobaliseringsbeweging speelt zich twintig jaar geleden af met het Wereld Sociaal Forum en massabetogingen in Genua en elders. Wie ze wil zien herleven en echt impact hebben - want slechte globalisering is erger dan ooit - kent best de lessen van een lange geschiedenis.