Duiding

Vorige bijdrage leerde: Europese politici verzuimen ernstig migratiebeleid uit te werken. Tweede grote falen: al ruim 50 jaar lukt het niet om wereldwijd een duurzame economie te stimuleren. Dit is deel twee van de artikelreeks 'Migratie en ontwikkeling: de olifanten in de kamer'.

India bouwt al 20 jaar hekken op de grens met Bangladesh. China sluit de grens met Noord-Korea af en Saoedi-Arabië met Jemen. Niet enkel de VS, Israël of sommige Europese landen hebben iets met muren. Eerste artikel in de reeks 'Migratie en ontwikkeling: de olifanten in de kamer'.

Welke politici geloven echt dat ze genoeg doen inzake klimaat? Het nieuwe klimaatrapport focust op 1.5° opwarming. Maar net hun decennialange getalm maakt dat onbereikbaar, het wordt 3° en meer. Ze weten al lang dat de klimaatstrijd veel harder moet gevoerd.

De kiezers schudden bij de gemeenteraadsverkiezingen de politieke kaarten. Maar doorslaggevend is wat daarna gebeurt, welke beleidskeuzes maken de politici? Verkozenen die snel de weg van een duurzame toekomst willen inslaan, kiezen best nu al hun absolute prioriteiten.

Eigenlijk zou alles wat met werk te maken heeft vooral een aangename oefening moeten zijn. Hoe ons inzetten voor de samenleving en haar economie? Welke talenten aanspreken en ontwikkelen? Want snel moet alles duurzamer. Hoeveel vrijheid hebben we dan in onze jobs, hoeveel zeggenschap?

De meest overroepen historische periode is wellicht mei ’68 en de zogenaamd ‘roerige’ jaren zestig. Wat breder kijken onthult meteen hoe klein de invloed was, hoe weinig verbeelding aan de macht is gekomen. Die onmacht werkt tot nu door. Kunnen we ons voorbij de mythes concentreren op hoe het verder moet?

Ja, waarom zijn er eigenlijk nog geen lage emissiezones voor schepen en vliegtuigen? Want hun groeiende belasting voor de planeet en bedreiging voor het klimaat zijn niet te harden.

Fairphone, Framadrive en tal van andere noodzakelijke alternatieven om onze wereld te verduurzamen hebben één grote beperking: ze zijn niet goed bezig, of zeker niet goed genoeg.

Je zal het zo dikwijls horen als mensen door armoede, honger of onrecht zijn geraakt. Veel kans dat hun ontzetting vergezeld geraakt van het voorstel om de welvaart in de wereld beter te verdelen. Die kijk is niet onjuist maar wel totaal ontoereikend opdat elke mens goed zou leven.

Ons voedselsysteem is kaduuk, de oude landbouw loopt zich dood, zelfs de boeren sterven uit. Maar waar halen we morgen ons eten? Een duurzaam voedselsysteem is dringend. Het goede nieuws: elke lokale gemeenschap kan nieuwe boerderijen opstarten, en vervolgens nog veel meer transitie realiseren.

Digitale informatiezondvloed, ‘alternatieve feiten’ en post-truth, de uitdagingen voor media en journalistiek zijn nog groter dan ze altijd al waren. Maar onafhankelijke nieuwsmedia en professionele journalisten blijven onmisbaar cement voor een democratie. Pol Deltour geeft lessen voor journalisten die ook alle burgers kunnen interesseren.

Nog maar eens heeft ‘een agentschap’ een ‘ludieke’ actie bedacht, een immobiliënkantoor dat speculeert op klimaatverandering. ‘Humoristisch’ vindt Greenpeace België en de organisatie voert daarmee campagne voor dringende klimaatactie. Nochtans is de keerzijde niet grappig.

Op de boude vraag van Bart Peeters ‘waarom de waanzin het verstand versloeg’ zoekt deze analyse een deel van het antwoord in de gedachteloosheid in wetenschaps- en innovatiesystemen die ons opzadelt met dat banale kwaad van de waanzin.

Soms keert het verleden op heel ironische wijze terug. De zogenaamde reus van de Bende zou in Aalst gewoond hebben, de stad van de laatste en meest moorddadige overval. Hoe kan het dat we pas na 35 jaar, misschien, een eerste dader kennen? En hoe zou het nu verder kunnen?

De bevraging over het energiepact is schijnparticipatie: wel onze mening , geen echte stem. Net zo het zoeken van burgerkapitaal voor hernieuwbare energie: wel onze centen, geen echte participatie. Nochtans kan echte burgerparticipatie de kloof burger-politiek dichten én burgers mee aan het stuur van de transitie naar duurzaamheid zetten.

Onze energietoekomst ligt bij een samenleving die goed samenwerkt met haar overheden. Maar echte burgerparticipatie is meer dan spaargeld van burgers zoeken voor energieprojecten. Overheden en burgers die samen de energienetwerken gaan besturen, dat is dé kans om onze democratie diepgaand te vernieuwen.

Al 20 jaar verwondert me hoe vele massamedia niet voorbij het losse zand van talloze gebeurtenissen, fait divers, non-events, gratuite meninkjes, misleidende berichtgeving, nonsens of zelfs leugens geraken… terwijl er nooit zoveel kansen waren om de wereld begrijpelijker te maken.
 

For twenty years now, I have been marvelling at how many mass media outlets fail to inform beyond the loose sand of countless events, short news stories, petty facts, non-events, gratuitous opinions and increasingly misleading reporting, nonsense or even lies... while there has never been so much opportunity to tmake the world more understandable.
 

De vroegere economische machtswissels, van Amsterdam naar Groot-Brittannië en vervolgens de VS, gingen gepaard met hevige crises. Dat levert een belangrijk gezichtspunt om naar de schuldopbouw te kijken in de nog altijd dominante VS en het opkomende China. En een prangende vraag: hoe beschermt de rest van de wereld zich?

Vreemd toch hoe het nieuws van de Amerikareis van Columbus sneller rondging dan de kennis over de zesde grote uitstervingsgolf in de 21^ste eeuw? Die golf vormt nu pas echt voorpaginanieuws maar al vorige eeuw is vastgesteld dat dieren én planten zowat 100 à 1000 maal sneller verdwijnen dan natuurlijk is.

Om goed te blijven leven, moeten we snel naar een stationaire economie die de draagkracht van de aarde niet overschrijdt. Maar na tientallen jaren is het economische verhaal van transitiewetenschappers nog steeds héél onaf. Ze blijven ons vele antwoorden schuldig.

Of Trump al dan niet meedoet met het klimaatakkoord, is niet het belangrijkste. Wel dat de zekerheid van een stabiele klimaatomgeving voltooid verleden tijd is, en dat al wie vooruitkijkt bliksemsnel een klimaatbestendige economie uitbouwt.

Bij de Europese Commissie rijpt het besef dat we eindelijk ook de nadelen van globalisering  moeten aanpakken. Ze schept echter enkel de illusie van een derde weg tussen wilde globalisering en uitzichtloos protectionisme. Wie aandachtig leest, vindt die weg helemaal niet.

De voorlopig onvindbare derde weg van de Europese Commissie tussen wilde globalisering en uitzichtloos protectionisme, doet fel denken aan de zogenaamde ‘derde’ weg van Blair, Clinton en Schröder in de jaren negentig. Alleen, dat was helemaal geen derde weg, het was net het verlaten ervan.

We gaan echte wetenschappers hard nodig hebben om de komende decennia goed door te komen. Doodjammer dat sommigen de ruiten van hun geloofwaardigheid hard inslaan: Roundup neponderzoek, fraude, gekonkel, geslotenheid, nefast werkingsmodel. Velen willen het anders.