Overslaan en naar de inhoud gaan
2023. Aarde, mensen en hun rechten
dinsdag, 9 januari 2024 - 15:05
Wat was zeker essentieel aan 2023?
En bleef vaak on(der)belicht?
Cruciale sociale conflicten bij o.a. Tesla en in Hollywood, een tech gedomineerde revolutie, wereld in terra incognita, verdeeldheid en geweld in opmars, democratie in nood en soms verrassend weerwerk.
Bij wat ontbrak in meeste jaaroverzichten,
daar start deze nieuwjaarsbrief 2024
klik hier voor de 2023 brief
Laten we ons eerst concentreren op een belangrijke dynamiek die de meeste jaaroverzichten niet heeft gehaald. Voor het eerst sinds lang krijgen zelfs de allergrootste bedrijven
i niet langer volledig vrij spel van hun werknemers
i.
Hoe raakt de welvaart verdeeld?
Enkele opvallende stakingen en sociale conflicten illustreren de inzet: is de economie
i zowat het exclusieve terrein van vooral multinationale bedrijven
i? Of hebben werknemers
i via hun vakbonden
i ook iets te zeggen? Met als sleutelkwestie: hoeveel van de voortgebrachte welvaart gaat naar wie werkt en hoeveel naar kapitaal
i?
Opvallende stakingen
Een zware krachtmeting voltrekt zich in de klassieke Amerikaanse auto-industrie, en de vakbonden
i trekken grotendeels aan het langste eind. Ford, General Motors en Stellantis (o.a. het vroegere Chrysler) zien zich door heel gerichte stakingsacties verplicht akkoorden te sluiten over o.a. forse loonsverhogingen.
De vakbonden
i putten er energie uit om ook in de andere autobedrijven eindelijk voet aan de grond te krijgen. Ze zijn er tot nu afwezig en veelal ongewenst, onder andere bij Tesla. Dat is de voorloper en nu al zowat de standaard van de nieuwe auto-industrie, dus een cruciaal strijdtoneel voor de economische democratie morgen.
Wie heeft het mee voor het zeggen in de economie
i?
De standvastige onverzettelijkheid van Tesla ten aanzien van alles wat vakbond en collectief is, leidt tot een maandenlang en nog steeds onbeslist conflict in Noord-Europa. Het start met een staking in Zweden waar Tesla al jaren weigert om een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) te sluiten.
De strijd voor een maatschappijmodel
Die hoeksteen van de sociaal gecorrigeerde markteconomie aanvallen, valt ontzettend slecht. Andere vakbonden
i, ook in buurlanden, steunen de staking, vaak ook effectief: ze weigeren diensten te leveren aan Tesla. Ook investeringsfondsen protesteren en verdedigen openlijk het Noord-Europese overlegmodel tussen werkgevers en werknemers
i. Eén fonds verkoopt zelfs al zijn Tesla aandelen.
Voor de economische democratie – minstens zo belangrijk als de politieke democratie - is de inzet hoog. Kan een dergelijk dominant bedrijf tot onderhandelen gedwongen worden, tot aanvaarden van een cao? Of speelt Tesla het overlegmodel uit verband, en kan het in de Verenigde Staten en Duitsland de werknemersorganisaties aan de kant laten?
In China
i hoeft dat niet echt, vakbonden
i zijn er vooral het verlengstuk van de communistische partij. 2023 verraadt ook hoe Amerikaanse bedrijfsautocraten en Chinese politieke dictators elkaar kunnen blijven vinden, ver buiten het bereik van werknemers
i.
Half jaar staking in Hollywood en TV-industrie
Als het gaat over een niet al te ongelijke inkomensverdeling en leefbare inkomens, scoort de culturele wereld dikwijls opvallend slecht. Vooral gealarmeerd door almaar dalende inkomens – de opkomende streaming media
i betalen veel slechter - en de mogelijkheden die artificiële intelligentie (AI) aan mediaconcerns biedt om hun artistieke talent nog meer, of zelfs volledig, in te pikken, gaan eerst de scenarioschrijvers van de Amerikaanse film- en tv-industrie in staking, en vervolgens ook de acteurs, maandenlang.
Dat het om een solidaire dubbele staking gaat, sleept allicht een overeenkomst uit de brand in dit hard uitgevochten conflict… Maar in welke mate schrijvers en auteurs hun rechten en faire vergoedingen kunnen vrijwaren als AI de amusementsindustrie echt hertekent, blijft hoogst onzeker.
Nieuwe technologiesprong beheren of beheersen?
De ontwikkeling
i van artificiële intelligentie is al oud. Maar ze beleeft duidelijk een technologiesprong, een doorbraak. Het maakt de vraag wie het AI-tijdperk zal leiden - of beheersen - uiterst relevant. Eén zaak is zeker: voor de zoveelste maal verzuimen overheden om technologie tijdig te sturen in het algemeen belang.
Overweldigende AI argeloosheid
Opnieuw is daar dezelfde argeloosheid waarmee politiek en samenleving reageerden op de snelle opkomst van de zogenaamde sociale media
i vijftien jaar geleden. In feite hebben ze het technologische stuur al decennialang grotendeels uit handen gegeven: o ironie als Europa én VS vandaag moeten aankloppen bij dezelfde Tesla-SpaceX baas om raketten de ruimte in te krijgen.
Het meest gedresseerde wezen op Aarde
i
Vooral in de eenentwintigste eeuw laten de verzamelde overheden internet
i koloniseren door privébedrijven die zo onbelemmerd kunnen uitgroeien tot quasi almachtige datareuzen. Ze slagen erin om van de mens intussen wellicht veruit het meest gedresseerde wezen op Aarde
i te maken, meteen ‘gepast’ reagerend op elke stimulus van vooral smartphone en zogenaamde social media
i.
Met hun unieke data- en dressuurmacht zijn deze metabedrijven natuurlijk best geplaatst om na de digitale revolutie ook de AI-transformatie naar hun hand te zetten. Afwachten of nieuwelingen de intussen ook bureaucratiserende techgiganten echt kunnen uitdagen. In elk geval zal de dominantie in de voorzienbare toekomst berusten bij grote techbedrijven. Digitaal
i en inzake AI tonen overheden én samenlevingen vooral onmacht.
Als algoritme bepaalt wie steun krijgt,
is er geen sociale zekerheid
i voor iedereen
Helemaal tot nadenken stemt de toenemende praktijk van overheden om algoritmen te laten selecteren wie recht heeft op steun. Niet alleen rammelt hun aanpak aan alle kanten, ergst is dat ze hiermee het recht van iedereen op sociale zekerheid
i miskennen… terwijl dit nochtans perfect betaalbaar is.
Vreemd: techbedrijven waarschuwen
voor AI gevaren en vragen toezicht
Bijna onvoorstelbaar is dat de bazen van OpenAI, Alphabet en Microsoft zelf wijzen op de grote gevaren van AI en zelf aandringen op regulering en mondiaal publiek toezicht: alsof Exxon in 1965 zou vragen om een streng gecontroleerd klimaatakkoord. Een pril begin daarvan is de Bletchley Verklaring van begin november 2023 over de veiligheid
i van AI.
Er is eigenlijk maar één overheid die sterke techbedrijven aan de leiband laat lopen. Dat China
i tevens de meest ontwikkelde digitale totalitaire staat is, maakt dit echter allesbehalve toe te juichen. Zowel Huxley als Orwell zou er een enorme kluif aan hebben.
Pyromanen, leugenaars en welvaarsvernietigers
Economisch ingrijpen was er wel vanwege nationale bankiers. Maar ze rijden sinds 2021 een vreselijk welvaartsvernietigend rampparcours. Eerst veroorzaken ze zelf ongeziene inflatie, ontkennen lang de bruuske prijsstijgingen die iedereen ziet en voelt, verhogen veel te laat de prijs van het geld
i om die dan zo lang zo hoog te houden dat de welvaartsmachinerie schade lijdt; nog erger, ze brengen de urgente transitie naar een duurzame economie op basis van hernieuwbare energie in ademnood. Hoelang nog? Tot ze vinden “dat er genoeg werklozen zijn”. En niets of niemand aan wie ze zich moeten verantwoorden voor zoveel stommiteiten.
Bevolkingskrimp en veroudering
Het is meestal niet zo voorgesteld maar China
i zorgt ook voor goed nieuws: de bevolking groeit niet langer aan. Een bevolkingskrimp maakt het makkelijker om de economie
i in overeenstemming te brengen met wat de planeet Aarde
i aankan. Natuurlijk vergt een verouderende bevolking
i de nodige aanpassing. Japan telt de oudste bevolking
i ter wereld en kiest voor een aanpak van steeds langer werken, het is maar dat u het weet.
Wereld in terra incognita
Vooral ettelijke klimaatrecords maken overduidelijk dat we ondergaan waarvoor tientallen jaren is gewaarschuwd. De Aarde
i verandert zo snel dat we op onbekend en gevaarlijk terrein zijn beland. De mens overschrijdt maar liefst zes van de negen planetaire grenzen.
Niet enkel zullen zowat alle gletsjers en de Groenlandse ijskap verdwijnen, ook die van West-Antarctica is niet meer te redden. Samen veroorzaken ze op termijn minstens 12 meter stijging van de zeespiegel
i. Het goede nieuws: mogelijk kunnen we de tienmaal grotere Oost-Antarctische ijskap nog behouden.
Een uitgedroogde Mississippi leert wat heel fout kan lopen in vele grote steden nabij zee wanneer zout water ver kan binnendringen en de drinkwatervoorziening bedreigt.
Een bijna leeggelopen Amazonebekken met de laagste waterstanden sinds de metingen honderdtwintig jaar geleden begonnen, slaat gewoonweg met verstomming. De watertemperatuur loopt soms op tot bijna 41°C, honderden rivierdolfijnen sterven. Voor wie dat amper kon geloven, het grootste regenwoud op Aarde
i riskeert inderdaad snel een onomkeerbare neergang.
Hoe moeilijk dat ook is geworden, toch blijft de wereld vooral wegkijken van de ecologische klippen en haar natuurlijk kapitaal
i opbranden: dat is wat het overschrijden van de planetaire grenzen echt betekent.
Pala
i deed het al geregeld, Aarde met een hoofdletter schrijven. Voortaan ambiëren we om dat consequent te doen. Want waarom Mars en Jupiter wel maar ‘aarde
i’ niet terwijl mensen voor hun (over)leven er compleet afhankelijk van zijn?
Unieke collectieve prestatie 75 jaar
10 december 2023 markeert de vijfenzeventigste verjaardag van een unieke collectieve prestatie: de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
Die maatstaf voor het streven naar menselijkheid is hard nodig. Want oorlog
i, honger
i en dictatuur vormen – samen met ecologische vernietiging, dé blinde vlek in de Mensenrechtenverklaring - ongetwijfeld de grootste ontkenning van mensenrechten
i en allemaal evolueren ze niet in de goede richting.
Oorlogen eisen meer mensenlevens
Zware gewapende conflicten domineren opnieuw het nieuws. Dat is niet toevallig want oorlogen kosten sinds 2021 opvallend meer mensen het leven. Oorlogsjaar 2022 brengt nog veel meer dood en vernieling. En 2023 biedt geen beterschap.
Al delen de oorlogen allesbehalve dezelfde aandacht, enorm veel meer voor Israël-Gaza en Oekraïne dan voor Soedan, Myanmar en tal van andere.
Honger
i extra aangewakkerd
Nog veel minder aandacht is er voor het structurele geweld van honger, extra aangewakkerd door klimaatverandering
i, door natuurverlies en door volop woedende oorlogen die de voedselbevoorrading, van mondiaal tot lokaal, ernstig verstoren.
Alarmsignaal voor democraten
Eind 2022 reveleert onderzoek van het Amerikaanse congres dat president Trump begin 2021 een staatsgreep pleegde die maar net mislukte. Die waarschuwing blijft uiterst relevant in 2023 en meer nog in 2024. Want wanneer extremisten de ‘honden loslaten’ is dat een alarmsignaal voor alle democraten dat er geweld en gevaar dreigt voor wie democratie, mensenrechten
i, een open samenleving en sociaal vertrouwen belangrijk vindt.
Nooit gezien verkiezingsjaar 2024
In 2024 kan zowat de helft van de wereld naar de stembus trekken. Het wordt een verkiezingsjaar als nooit tevoren. Samenlevingen wacht een loodzware opdracht om de eerlijkheid ervan zo goed mogelijk te beschermen overal waar dat maar enigszins kan…
In Rusland lukt dat zeker niet. In Bangladesh zijn de verkiezingen alvast heel omstreden verlopen; de grootste oppositiepartij deed niet mee uit protest. Hoe verloopt het straks in India, EU
i, VS, Indonesië, Pakistan, Mexico, Iran, Verenigd Koninkrijk, Zuid-Afrika
i, Zuid-Korea, Algerije, Oekraïne en nog wel vijftig andere landen?
Positieve toekomsttrends, ze bestaan
Burgers en samenlevingen kunnen alvast inspiratie en doorzettingsvermogen halen uit een aantal positieve trends. Zo bewijst Wikipedia dat het wel degelijk mogelijk blijft om meningsverschillen tussen mensen te arbitreren.
Als slechte bazen een notoir kenmerk zijn van vele grote organisaties - (nationale) banken, privé en publieke bedrijven
i, universiteiten, ngo’s of welke ook – dan kan AI wellicht best allereerst aangewend om de bazen te vervangen?
O.a. Finland toont hoe de weg naar een circulaire economie verstandig te bewandelen. Het land organiseert in mei ook het 7de Mondiale Forum voor Circulaire Economie.
En wat belet de wereld eigenlijk om snel kleren van gerecycleerde vezels te maken?
Of om opnieuw treinen te laten rijden waar nuttig, zoals op de heropende Dartmoor spoorlijn in Groot-Brittannië?
Waarop wordt gewacht als de industrie in staat is om de CO2 uitstoot snel te verminderen?
De wereld maakt te weinig werk
i van alles wat nu al kan om aan duurzame welvaart en welzijn te geraken. Ontkennen dat veel slecht loopt, uitstelgedrag en immobilisme zijn echt het stomst. De vele crises onder ogen zien en vooral grondig aanpakken is in het belang van alles en iedereen.
Dirk Barrez
Hoofdredacteur Pala
i.be en auteur van TRANSITIE. Onze welvaart van morgen en 11 politieke dwaasheden
Lees ook
zaterdag, 11 maart 2023 - 20:12
Waarom blijven beleids- en opiniemakers zo hardnekkig geloven in technologische innovatie om klimaat en andere ‘existentiële’ planetaire crises op te lossen? Die gaat niet goed samen met een ‘groene’ economie. Daarvoor is meer nodig dan redeneren en rekenen.
maandag, 30 januari 2023 - 17:07
Er gaat bijna geen dag voorbij of gewapende groepen plegen aanslagen tegen burgerdoelen in Centraal- en Noord-Mali waarbij soms honderden doden vallen. Zelfs in de buurt van de hoofdstad Bamako waren er in januari terreuraanvallen.
zaterdag, 19 november 2022 - 10:35
Kunnen politici zich na hun ten gronde mislukte klimaatconferentie - er blijft veel te grote uitstoot van broeikasgassen - herpakken op de Biodiversiteitsconferentie in Montreal? Want voor biodiversiteit zitten we nog meer in het rood.
donderdag, 29 september 2022 - 09:08
Exploderende gasprijzen, verwoestende droogten, inflatiestorm, voedseltekorten… gecombineerd met economen én vooral politici die voortdurend prijsgeven hoe weinig ze de essentie van economie vatten. De wereld beheert de schaarste slecht en iedereen lijdt.
donderdag, 25 augustus 2022 - 12:54
In de media zijn verontrustende geluiden te horen en te lezen over hoe, zelfs goed ingelichte personen, zich stilaan lijken neer te leggen bij het onafwendbare van de planetaire crisis die de mensheid wereldwijd als een zwaard van Damocles boven het hoofd hangt.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben.We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben.We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
Nog altijd zijn vakbonden, samen met boerenbewegingen, veruit de grootste sociale organisaties die de wereld kent. Nog altijd zijn vakbonden het allerbeste instrument voor werknemers om hun belangen te verdedigen. Samen staan ze sterker om goede loons- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen, om er met andere woorden voor te zorgen dat zij fatsoenlijk kunnen leven van hun werk en dat zij kunnen werken in behoorlijke en veilige omstandigheden. Slechts als ze samen optreden, kunnen werknemers beletten dat hun loons- en arbeidsvoorwaarden achteruitgaan of hun werk zelfs verdwijnt, en daarmee ook hun inkomen.
Is naast arbeid, grondstoffen en kennis één van de middelen die ons helpt om welvaart te scheppen. Kapitaal kan variëren van grond tot zware industriële infrastructuur tot ruime financiële middelen. Ons grootste kapitaal om economische rijkdom voort te brengen is ongetwijfeld de Aarde. Als we er duurzaam mee omspringen, is het een onuitputtelijke bron van zuiver water, voedsel, hernieuwbare energie en hernieuwbare grondstoffen. Het is wel ironisch om vast te stellen dat ons economische systeem die Aarde zwaar miskent en dus eigenlijk zeer antikapitalistisch tekeergaat.
Nog altijd zijn vakbonden, samen met boerenbewegingen, veruit de grootste sociale organisaties die de wereld kent. Nog altijd zijn vakbonden het allerbeste instrument voor werknemers om hun belangen te verdedigen. Samen staan ze sterker om goede loons- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen, om er met andere woorden voor te zorgen dat zij fatsoenlijk kunnen leven van hun werk en dat zij kunnen werken in behoorlijke en veilige omstandigheden. Slechts als ze samen optreden, kunnen werknemers beletten dat hun loons- en arbeidsvoorwaarden achteruitgaan of hun werk zelfs verdwijnt, en daarmee ook hun inkomen.
Nog altijd zijn vakbonden, samen met boerenbewegingen, veruit de grootste sociale organisaties die de wereld kent. Nog altijd zijn vakbonden het allerbeste instrument voor werknemers om hun belangen te verdedigen. Samen staan ze sterker om goede loons- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen, om er met andere woorden voor te zorgen dat zij fatsoenlijk kunnen leven van hun werk en dat zij kunnen werken in behoorlijke en veilige omstandigheden. Slechts als ze samen optreden, kunnen werknemers beletten dat hun loons- en arbeidsvoorwaarden achteruitgaan of hun werk zelfs verdwijnt, en daarmee ook hun inkomen.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Nog altijd zijn vakbonden, samen met boerenbewegingen, veruit de grootste sociale organisaties die de wereld kent. Nog altijd zijn vakbonden het allerbeste instrument voor werknemers om hun belangen te verdedigen. Samen staan ze sterker om goede loons- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen, om er met andere woorden voor te zorgen dat zij fatsoenlijk kunnen leven van hun werk en dat zij kunnen werken in behoorlijke en veilige omstandigheden. Slechts als ze samen optreden, kunnen werknemers beletten dat hun loons- en arbeidsvoorwaarden achteruitgaan of hun werk zelfs verdwijnt, en daarmee ook hun inkomen.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben.We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
Eeuwenlang is China goed voor ongeveer een klein kwart van de wereldbevolking en van de mondiale welvaart. De 19e en de 20ste eeuw tonen een opmerkelijke terugval. Door de snelle groei van de jongste decennia evolueert China naar zijn vertrouwde dimensie.
Nog altijd zijn vakbonden, samen met boerenbewegingen, veruit de grootste sociale organisaties die de wereld kent. Nog altijd zijn vakbonden het allerbeste instrument voor werknemers om hun belangen te verdedigen. Samen staan ze sterker om goede loons- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen, om er met andere woorden voor te zorgen dat zij fatsoenlijk kunnen leven van hun werk en dat zij kunnen werken in behoorlijke en veilige omstandigheden. Slechts als ze samen optreden, kunnen werknemers beletten dat hun loons- en arbeidsvoorwaarden achteruitgaan of hun werk zelfs verdwijnt, en daarmee ook hun inkomen.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben.We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
'Van wie zijn de media? De media zijn van ons'; 'Een democratische samenleving koestert betrouwbare media'; 'De mediatoekomst is aan encyclopedische journalistiek'; 'Een goede publieke omroep is best voor iedereen'; 'De openbare omroep moet dan wel de best mogelijke informatie garanderen'Vind deze artikels en nog andere over media en het belang van een goede publieke omroep op Pala.
De begrippen transitie en ontwikkeling lijken nu vaak tot heel aparte werelden te behoren. Maar voor wie begaan is met duurzaamheid, leunen ze net heel dicht tegen elkaar aan. Want zowel bij ontwikkeling als bij transitie gaat het erom hoe een situatie die niet duurzaam is, te ontwikkelen of een overgang te laten maken richting (meer) duurzaamheid. Ze zijn dus ten onrechte uit elkaar geslagen.
'Van wie zijn de media? De media zijn van ons'; 'Een democratische samenleving koestert betrouwbare media'; 'De mediatoekomst is aan encyclopedische journalistiek'; 'Een goede publieke omroep is best voor iedereen'; 'De openbare omroep moet dan wel de best mogelijke informatie garanderen'Vind deze artikels en nog andere over media en het belang van een goede publieke omroep op Pala.
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
De derde industriële revolutie, gekenmerkt en ondersteund door de informaticarevolutie - met Internet als exponent -, brengt de globalisering in een stroomversnelling. Die revolutie leidt ertoe dat financiële en economische activiteiten zich op grotere schaal en zelfs op wereldschaal afspelen.Opvallend is dat ook de antiglobaliseringsbeweging voor haar verzet dankbaar gebruik maakt van het gemak dat Internet biedt om te communiceren en te mobiliseren. Zonder Internet kon deze beweging haar strijd tegen de Multilaterale Overeenkomst over Investeringen (MAI) niet winnen en konden Seattle of het Wereld Sociaal Forum niet zo makkelijk hun mondiale bekendheid verwerven.
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
'Van wie zijn de media? De media zijn van ons'; 'Een democratische samenleving koestert betrouwbare media'; 'De mediatoekomst is aan encyclopedische journalistiek'; 'Een goede publieke omroep is best voor iedereen'; 'De openbare omroep moet dan wel de best mogelijke informatie garanderen'Vind deze artikels en nog andere over media en het belang van een goede publieke omroep op Pala.
Alom oprukkende digitalisering, nog versterkt door artificiële intelligentie, is één van de allerbelangrijkste mondiale dynamieken vanaf het laatste kwart van de twintigste eeuw... Een (r)evolutie die heel veel bedenkingen oproept, o.a. de nooit geziene economische machtsconcentratie die ze meebrengt; de al bijna even ongeziene argeloosheid van samenleving en politiek; de grote risico's en gevaren van al te losgelaten digitalisering, algoritmes en artificiële intelligentie; de nood aan gedecentraliseerde digitalisering en aan echte datademocratie.
Het menselijke leven is nooit zeker en dus niet vrij van risico’s; of het vergt extra inspanningen om mensenrechten waar te maken.Zo vormen gewilde kinderen de toekomst van de samenlevingen en mogen ze geen last zijn.Wie ziek is, heeft recht op de best mogelijke verzorging en op een gewaarborgd inkomen voor zichzelf en voor wie afhankelijk is van dat inkomen om te kunnen leven.
Het menselijke leven is nooit zeker en dus niet vrij van risico’s; of het vergt extra inspanningen om mensenrechten waar te maken.Zo vormen gewilde kinderen de toekomst van de samenlevingen en mogen ze geen last zijn.Wie ziek is, heeft recht op de best mogelijke verzorging en op een gewaarborgd inkomen voor zichzelf en voor wie afhankelijk is van dat inkomen om te kunnen leven.
Onder toelichting weblinks naar artikels en instellingenIn nationale staten behoort het geweldmonopolie toe aan de overheid, die er heel terughoudend, streng gereglementeerd en democratisch gecontroleerd moet mee omspringen. Net zo komt het internationale geweldmonopolie toe aan de mondiale en regionale overheden.
Eeuwenlang is China goed voor ongeveer een klein kwart van de wereldbevolking en van de mondiale welvaart. De 19e en de 20ste eeuw tonen een opmerkelijke terugval. Door de snelle groei van de jongste decennia evolueert China naar zijn vertrouwde dimensie.
Vind Pala artikels die inzoomen op de rol van geld, financiële crisis, falen van grootbanken en alternatieven.Onder Dexia zijn meer artikels te vinden over de ineenstorting van deze wereldwijd opererende fantoombank.
Eeuwenlang is China goed voor ongeveer een klein kwart van de wereldbevolking en van de mondiale welvaart. De 19e en de 20ste eeuw tonen een opmerkelijke terugval. Door de snelle groei van de jongste decennia evolueert China naar zijn vertrouwde dimensie.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
zijn we met te veel? In 2015 telt de wereld 7,350 miljard mensen. In de toekomst kijken is niet makkelijk, maar omstreeks 2050 zullen we in de medium schatting meest waarschijnlijk met zowat 9,73 miljard zijn. Ongeveer zoals vandaag zouden 1,29 miljard mensen in de nu rijke, vooral industriële landen leven, daar komt vergrijzing van. De nu veel armere landen zien hun bevolking aangroeien van goed 6,18 tot wel 8,44 miljard, met volgens sommigen dreigende overbevolking. Tegen 2100 zou de groei stevig terugvallen met een wereldbevolking van dan waarschijnlijk 11,21 miljard.
zijn we met te veel? In 2015 telt de wereld 7,350 miljard mensen. In de toekomst kijken is niet makkelijk, maar omstreeks 2050 zullen we in de medium schatting meest waarschijnlijk met zowat 9,73 miljard zijn. Ongeveer zoals vandaag zouden 1,29 miljard mensen in de nu rijke, vooral industriële landen leven, daar komt vergrijzing van. De nu veel armere landen zien hun bevolking aangroeien van goed 6,18 tot wel 8,44 miljard, met volgens sommigen dreigende overbevolking. Tegen 2100 zou de groei stevig terugvallen met een wereldbevolking van dan waarschijnlijk 11,21 miljard.
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
Wellicht het meest sprekende van allemaal aan klimaatverandering, de zeespiegel zal stijgen, deze eeuw en ook volgende eeuwen. Vanaf de tweede helft van deze eeuw, en meer nog volgende eeuwen, zullen we delta’s en kustregio’s moeten ontruimen… en de toekomst zal leren tot hoever landinwaarts onze nazaten hun steden en economie zullen moeten heropbouwen.Want ze lopen topzware risico’s met de ijskappen van Groenland en zelfs van Antarctica. Twee cijfers: indien de opwarming uit de hand loopt en de ijskap op Groenland smelt, stijgt de zeespiegel na verloop van tijd met maar liefst zeven meter. Smelt zelfs Antarctica, dan komt er, weliswaar op termijn van vele honderden jaren, tot zestig meter water bij... en loopt met andere woorden het grootste deel van Nederland en Vlaanderen gaandeweg onder.Meer over de stijging van de zeespiegel in deze Pala artikels:
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
Ons grootste kapitaal om economische rijkdom voort te brengen is ongetwijfeld de Aarde. Als we er duurzaam mee omspringen, is het een onuitputtelijke bron van zuiver water, voedsel, hernieuwbare energie en hernieuwbare grondstoffen. Het is wel ironisch om vast te stellen dat ons economische systeem die Aarde zwaar miskent en dus eigenlijk zeer antikapitalistisch tekeergaat.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
Oorlog is een zware gewelddadige strijd tussen georganiseerde gewapende partijen.Een arbitraire maar geregeld gebruikte maatstaf om een gewapend conflict als een oorlog te bestempelen, is dat er minstens duizend doden vallen in een jaar.
800 miljoen mensen zijn ondervoed, elk jaar opnieuw sterven miljoenen mensen door gebrek aan voedsel en de ziekten die daarmee samenhangen, elke dag meer dan 25.000 doden, dat zijn wel 100 neerstortende passagiersvliegtuigen of ruim acht keer het aantal 11 september doden in de WTC torens, elke dag. Toch levert de Aarde genoeg te eten voor iedereen. Niet een tekort aan voedsel is dus de belangrijkste oorzaak van honger en hongersnood. De echte oorzaak is, veel meer dan voedseltekort, droogte, overstromingen of andere rampen, dat mensen arm zijn, dat ze te weinig koopkracht of inkomen hebben om aan eten te geraken.
De mens zoekt voortdurend naar een beter leven. Die moeizame zoektocht is ook te lezen als een verhaal van rechten en vrijheden. Op 10 december 1948 schrijft de mensheid van dat verhaal de mooiste en meest unieke bladzijde. Die dag keurt de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens goed. Die Verklaring telt slechts 30 artikelen, maar is een ontzettend rijke en veelzijdige tekst. Het bevat zowel de burgerlijke en politieke vrijheden (art.1-21), de sociale en economische rechten (art. 22-25) als de culturele rechten (art. 22,26,27). Ook het recht op ontwikkeling is er reeds in vervat (art. 28). En zelfs dat rechten ook plichten meebrengen (art. 29). Tientallen verdragen en conventies hebben ze daarna aangevuld.
Oorlog is een zware gewelddadige strijd tussen georganiseerde gewapende partijen.Een arbitraire maar geregeld gebruikte maatstaf om een gewapend conflict als een oorlog te bestempelen, is dat er minstens duizend doden vallen in een jaar.
800 miljoen mensen zijn ondervoed, elk jaar opnieuw sterven miljoenen mensen door gebrek aan voedsel en de ziekten die daarmee samenhangen, elke dag meer dan 25.000 doden, dat zijn wel 100 neerstortende passagiersvliegtuigen of ruim acht keer het aantal 11 september doden in de WTC torens, elke dag. Toch levert de Aarde genoeg te eten voor iedereen. Niet een tekort aan voedsel is dus de belangrijkste oorzaak van honger en hongersnood. De echte oorzaak is, veel meer dan voedseltekort, droogte, overstromingen of andere rampen, dat mensen arm zijn, dat ze te weinig koopkracht of inkomen hebben om aan eten te geraken.
800 miljoen mensen zijn ondervoed, elk jaar opnieuw sterven miljoenen mensen door gebrek aan voedsel en de ziekten die daarmee samenhangen, elke dag meer dan 25.000 doden, dat zijn wel 100 neerstortende passagiersvliegtuigen of ruim acht keer het aantal 11 september doden in de WTC torens, elke dag. Toch levert de Aarde genoeg te eten voor iedereen. Niet een tekort aan voedsel is dus de belangrijkste oorzaak van honger en hongersnood. De echte oorzaak is, veel meer dan voedseltekort, droogte, overstromingen of andere rampen, dat mensen arm zijn, dat ze te weinig koopkracht of inkomen hebben om aan eten te geraken.
Het natuurlijk broeikaseffect zorgt ervoor dat het op Aarde lekker warm is met gemiddeld 15°C. Maar te veel CO2 en andere broeikasgassen in de atmosfeer versterken dat broeikaseffect en vele wetenschappers waarschuwen voor de door de mens veroorzaakte extra opwarming en klimaatverandering. Ze wijzen op de gevaren van o.a. een stijgende zeespiegel, toenemend natuurgeweld en (te) snel opschuivende klimaatzones. Vind meer uitleg en een overzicht van belangrijke Pala artikels over klimaatverandering met links naar bronnen
De mens zoekt voortdurend naar een beter leven. Die moeizame zoektocht is ook te lezen als een verhaal van rechten en vrijheden. Op 10 december 1948 schrijft de mensheid van dat verhaal de mooiste en meest unieke bladzijde. Die dag keurt de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens goed. Die Verklaring telt slechts 30 artikelen, maar is een ontzettend rijke en veelzijdige tekst. Het bevat zowel de burgerlijke en politieke vrijheden (art.1-21), de sociale en economische rechten (art. 22-25) als de culturele rechten (art. 22,26,27). Ook het recht op ontwikkeling is er reeds in vervat (art. 28). En zelfs dat rechten ook plichten meebrengen (art. 29). Tientallen verdragen en conventies hebben ze daarna aangevuld.
zie Europese Uniezie ook Europees model
Het armste continent, dat weten we allemaal. Maar in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht is Afrika tevens het meest geglobaliseerde continent: de Afrikanen halen drie maal meer van hun povere inkomen uit internationale handel dan Europeanen of Amerikanen. Zij zijn dus veel meer ingeschakeld in de wereldeconomie dan andere continenten. Maar zij worden van de export van hun grondstoffen en landbouwgewassen niet rijker, zij verarmen er zelfs van. Dan spreken we beter van uitbuiting en niet van handel.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
Betaald werk is op onze wereld nog altijd de belangrijkste wijze om aan een inkomen te raken. Zowat overal is het werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, werk of arbeid is lang niet alleen contractuele loonarbeid voor een werkgever.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.