Energie

Wat werkt best voor klimaat? Altijd opnieuw acties voeren tegen olie- en gasmultinationals zonder resultaat? Of hen, waar dat kan, effectief veranderen in kampioenen van duurzame energie? Dat is moeilijk maar uiterst succesvol als het lukt.

Pala wees in september 2023 op de in ademnood verkerende energietransitie. Uiterst vervelend want wind, zon en andere hernieuwbare energie vormen hƩt wapen in de strijd tegen klimaatverandering. UNCTAD vat die ademnood nu in cijfers.

Een energie-efficiƫnte industrie vermindert al in 2030 de mondiale uitstoot van broeikasgassen met 11 of zelfs 15 procent. Digitalisering helpt daarbij sterk. Maar ze schept ook niet te negeren problemen en gevaren.

Na een lange inspanning krijgt de Europese Unie het voor elkaar om duurzaamheidsregels op te leggen voor smartphones, batterijen ā€“ ook van autoā€™s ā€“ en andere zogenaamde energieverbruikende producten.

Exploderende gasprijzen, verwoestende droogten, inflatiestorm, voedseltekortenā€¦ gecombineerd met economen Ć©n vooral politici die voortdurend prijsgeven hoe weinig ze de essentie van economie vatten. De wereld beheert de schaarste slecht en iedereen lijdt.

Hoe zou wereld eraan toe zijn als ze klimaat en andere crises tijdig zou aanpakken? Die oefening onthult onze meest waarschijnlijke toekomst: we zullen de zwaarste prijs betalen voor te laat handelen. Lichtpuntje: er bestaan samenlevingen die heel ver vooruitkijken Ć©n handelen.

Waar slaan we de hernieuwbare energie uit zon en wind op die niet direct nodig is? Pompcentrales bieden veruit de grootste opslagcapaciteit. Noorwegen en Zwitserland hebben dat goed begrepen, alsook de VS, India en China. De EU scoort slecht, ondanks een fel gemediatiseerde Green Deal.

In 2003 verscheen de eerste Pala nieuwsbrief 'Wie laat de zeppelins vliegen?' Een Spaanse luchtvaartmaatschappij bestelt nu als eerste luchtschepen die vanaf 2026 binnenlandse vluchten moeten verzorgen. Transitie: beter laat dan nooit.

Opnieuw treft honger minstens 800 miljoen mensen en kraakt de wereldwijde distributie van eten. Corona en de oorlog in OekraĆÆne verergeren de voedselcrisis en maken het falen van het mondiale voedselsysteem heel zichtbaar. Een Long Food Movement ziet oplossingenā€¦ al vertoont ze ook grote blinde vlekken.

Een oliebedrijf wil honderden miljoenen schadevergoeding van Italiƫ omdat het niet langer mag boren aan de Adriatische kust. Het Verdrag over het Energiehandvest maakt dit mogelijk. Het Europees Parlement eist een volledige terugtrekking uit dat verdrag als de Commissie niet over de brug komt met een aanvaardbare aanpassing.

De hele wereld moet de gewelddadigheid van Rusland met Poetin als heerser al lang kennen, van Tsjetsjeniƫ tot de Krim, van Anna Politkovskaya tot Alexei Navalny, van Syriƫ tot het onderbreken van gastoevoer. In het bijzonder Europese politici gaan meermaals zwaar in de fout bij hun aanpak.

Elektrische autoā€™s verschijnen vanaf de jaren 1880. Zelfs de snelle batterijwissel is 100 jaar oud. Maar waarom het vandaag gemakkelijk doen als moeilijk ook kan? De wereld verslikt zich in de loodzware investeringen, materiaalverspilling en maatschappelijke kosten van laadpalen.

TRANSITIE. HOE HET NIET MOET 1. VĆ³Ć³r 1900 reden er al elektrische autoā€™s. Ze werden vlug industrieel geproduceerd. Weinig illustreert beter de aberrant trage, inefficiĆ«nte aanpak van duurzaamheidstransities dan de huidige herinvoering van de elektrische auto.

Nieuwe wind- en zonmultinationals eisen wereldwijd een grote plek op in het tijdperk van de elektriciteit. Tonen burgers en hun energiecoƶperaties zich even dynamisch?

Soms overtreffen de grootste hernieuwbare energiemultinationals al in marktwaarde klassieke oliegiganten als Exxon of Shell. Wie zijn die nieuwe energiereuzen in het tijdperk van de elektriciteit?

De ooit onaantastbare managers van ExxonMobil, Royal Dutch Shell en andere oliemultinationals zijn in het verweer gedreven voor hun klimaatpolitiek. Rechters en aandeelhouders laten hen niet langer ongemoeid.

Op de documentaire ā€˜Planet of the Humansā€™  over de beperkingen van hernieuwbare energie werd zware kritiek geleverd. Bernard Mazijn brengt tegenargumenten aan en verwacht van de criticasters dat ze problemen openlijk onder ogen zien.

De coronacrisis maakt olie spotgoedkoop. Gaan we nu de fossiele industrie en hun bankiers redden? En zo de transitie naar hernieuwbare energie, nog altijd urgent, zwaar hinderen? Of kiezen we verstandig?

De Europese Commissie voorziet 7,5 miljard euro ā€˜vers geldā€™ voor het Just Transition Fund. Maar is dat genoeg voor een rechtvaardige transitie? En hoe verstandig is het om dat te laten afhangen van privĆ© investeerders?

Als een ā€˜metaforumā€™ spreekt, zou dat terecht aandacht moeten wekken. Maar hoe meer ik lees van Leuvense professoren over klimaat, hoe minder ik mijn ogen geloof. Zo snel zo veel nonsens opeenstapelen, is meer dan ontgoochelend van ā€˜de slimsten onder onsā€™.

De coƶperatie ECO2050 biedt burgers de kans om aandelen te kopen. Het opgehaalde kapitaal zal - onrechtstreeks - worden geĆÆnvesteerd in een windpark op de Noordzee. Een goed idee?

De energiecoƶperatie BeauVent blijft zowel ecologisch, sociaal als economisch goed presteren. Het is echter onzeker of ze zes procent dividend kan blijven uitkeren aan haar coƶperanten.

Op de Algemene Vergadering vorige maand stelden enkele coƶperanten van BeauVent vragen over de financiƫle vooruitzichten en het uitbetaalde dividend dat al vele jaren zes procent bedraagt. Blijft dit zo?

Goede voorbeelden kunnen stimuleren, zoals de coƶperaties uit buurland Duitsland. Eind 2017 zijn ze met meer dan vijfduizend vijfhonderd. Samen tellen ze bijna twintig miljoen leden.