Globalisering

Hoe creƫren en verdelen we welvaart zonder ons ruimteschip Aarde i te mishandelen, hoe bewaken we daarbij best het belang van alle mensen, en hoe beslissen we daarover zo democratisch mogelijk?
Die leidraden typeren Pala i, ook deze eigenzinnige nieuwjaarsbrief die verschijnt na de jaarwisseling.

De Cali en Bakoe conferenties brengen de wereld geen veiligheid voor biodiversiteit en klimaat, allebei extreem belangrijke planetaire grenzen. Ze dwalen zelfs af van de essentie. Zo zien ze het rund in de kamer niet.

De Volkswagen malaise is ongezien in de Duitse industrie. Maar het verwondert niet van een bedrijf dat liever sjoemelt en lobbyt in plaats van ernstig de fossielvrije toekomst en doorbraak van de elektrische auto voor te bereiden.

Indien rijke landen vanaf 1970 twee Ć  drie procent van hun inkomen hadden gedeeld, zou de wereld veel minder ongelijkheid, armoede en noodgedwongen migratie kennen. Die visie van o.a. Nobelprijswinnaar Jan Tinbergen heeft het niet gehaaldā€¦ al blijft de noodzaak.

In Zuid-Korea is een verklaring aangenomen voor veilige, innovatieve en inclusieve artificiƫle intelligentie (AI). En er komen meer instellingen om te waken over de veiligheid van AI.

De grootste Zweedse vakbond schaart zich achter de staking van de Tesla werknemers. De weigering van Tesla om een collectieve arbeidsovereenkomst te sluiten, voedt in Noord-Europa al een half jaar een principieel conflict. Inzet is de sociaal gecorrigeerde economie.

Het loopt al vijf jaar niet lekker met de menselijke ontwikkeling. En de internationale samenwerking vlot allerminst. Die feiten brengen emotierijke vragen in het Human Development Report. Waarom zitten we zo vast? Hoe de impasse doorbreken?

Klimaat-, energie- of landbouwcrisis, telkens het langgerekte fiasco van generaties politici. Ernstig doordacht voedsel- en natuurbeleid ontbreekt totaal. Blinde vlekken blijven zich opstapelen. Het verbaast dat een Europese boerenopstand zo lang uitblijft.

Op 27 oktober 2023 zijn de werknemers van de Tesla servicecentra in Zweden in staking gegaan omdat ze al jaren geen collectieve arbeidsovereenkomst kregen. Drie maanden later staken ze nog altijd.

Samenlevingen investeren eerst best zelf in hun toekomst. Laat u echter niet misleiden door het vele gepraat over deglobalisering en het dichterbij brengen van productie. In de huidige wereldeconomie blijven buitenlandse investeringen van groot belang.

Wie dieper in de cijfers van de buitenlandse investeringen wil duiken, kan terecht op de websites van UNCTAD en van de Wereldbank.

Wat was zeker essentieel aan 2023? En bleef vaak on(der)belicht? Cruciale sociale conflicten bij o.a. Tesla en in Hollywood, een tech gedomineerde revolutie, wereld in terra incognita, verdeeldheid en geweld in opmars, democratie in nood en soms verrassend weerwerk.

Vakbonden in Noord-Europa, gevolgd door investeringsfondsen, pikken het niet dat Tesla in Zweden weigert om een collectieve arbeidsovereenkomst te sluiten. Ze steunen de staking van de vakbond IF Metall.

Eerste landenconferentie over mogelijkheden en risicoā€™s van artificiĆ«le intelligentie, en de nood aan internationale samenwerking, heeft de Bletchley Declaration opgeleverd. Maar hoeveel overeenstemming is er echt?

Als acht miljard mensen een veiliger toekomst willen, maken ze best doodnuchter de stand van zaken op: mondiaal versnellen vele crises, ze doen meer pijn en de antwoorden voldoen niet. Zo vermijden zij de illusie goed bezig te zijn... en ontdekken gelukkig ook dat duurzame veranderingen soms beginnen lukken.

De prijs voor klimaatrechtvaardigheid is uitgereikt aan de Zweedse vakbonden die samen met bedrijven werken aan CO2-vrije industriƫle processen en echt duurzame jobs. Zij tonen hoe de ecologische transitie ook sociaal vaart kan krijgen.

Exploderende gasprijzen, verwoestende droogten, inflatiestorm, voedseltekortenā€¦ gecombineerd met economen Ć©n vooral politici die voortdurend prijsgeven hoe weinig ze de essentie van economie vatten. De wereld beheert de schaarste slecht en iedereen lijdt.

Meer dan Ć©Ć©n miljard euro boete moet de fastfoodmultinational McDonaldā€™s betalen aan de Franse staat wegens belastingontwijking.

Opnieuw treft honger minstens 800 miljoen mensen en kraakt de wereldwijde distributie van eten. Corona en de oorlog in OekraĆÆne verergeren de voedselcrisis en maken het falen van het mondiale voedselsysteem heel zichtbaar. Een Long Food Movement ziet oplossingenā€¦ al vertoont ze ook grote blinde vlekken.

De VS als - voorlopig nog - enige supermacht en Amerikaanse internetgiganten als overwinnaars van globalisering en digitaliseringā€¦ met enkel China als ernstige uitdager. Kan de rest van de wereld nog een ongebonden weg uit?

De mondiale productieketens, de trots van de globalisering, zijn veel minder betrouwbaar dan velen aannemen. Een documentaire toont de moeizame lange reis van consumptiegoederen.

Na het missen van de industriĆ«le revolutie en veel onheil moderniseert China via een uitgesproken marktaanpak. In 'Onweer over China 3' betoogt de auteur dat Xi Jinping kiest voor staatskapitalisme Ć©n totalitaire machtā€¦ Het leidt tot een gedesoriĆ«nteerd China.

Voor wie nog niet helemaal overtuigd is dat enkel voor oorlog alles moet wijken: in deze OekraĆÆne oorlog is zelfs geld afgeschaft, althans voor Rusland.

China mist de industriĆ«le revolutie en belandt in het zwaarste onweer. Na het fiasco van de communistische modernisering volgt een staatsgeleid kapitalismeā€¦ onbuigzaam autoritair, zo toont het bloedbad van Tiananmen. Vervolg van 'Onweer over China'.

Autobedrijven gaan mee in de evolutie om wagens evenzeer op een softwareplatform te bouwen. Op dat terrein spelen echter de Amerikaanse digitale giganten de hoofdrol. Zo schuift ook de macht in autoland in hun richting.