Sociaal

Klimaat, corona, ongelijkheid… Vele dynamieken maken onze wereld tot een onzekere en zelfs gevaarlijke plek. Een kwalitatieve dialoog tussen wetenschappers en samenleving is nodig om samen de beste oplossingen te vinden die voor iedereen een duurzame toekomst mogelijk maken.

Staren we ons blind op de Verenigde Staten van America First, en zien we niet of te weinig dat er ook een ander Amerika is? Het is dat land dat Monika Triest ons wil tonen in haar boek.

Corona veroorzaakt teloorgang van zes jaar menselijke ontwikkeling. Zo berekende het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties.

Door corona zou de economie ‘negatieve groei’ vertonen. Vreemd, want groei kan nooit negatief zijn. Dan is het afname, achteruitgang of krimp. De groei-obsessie vertaalt zich in even grote obsessie voor het bnp als maatstaf voor welvaart en welzijn, nochtans een heel kromme meetlat.

Maak een alomvattend 'holistisch' herstelplan voor de coronacrisis.
En zorg voor een groene of ecologische herstart na deze pandemie.

Dirk Barrez is hoofdredacteur van Pala.be en auteur van achttien boeken. Hij was ruim 20 jaar VRT-tv-journalist en reportagemaker. Opvallende boeken zijn 'Ik wil niet sterven aan de XXste eeuw', 'Van eiland tot wereld', 'Transitie. Onze welvaart van morgen' en meest recent, '11 politieke dwaasheden'.

Kan een Canadees investeringsfonds straks compensatie afdwingen omdat Nederland niet langer toestaat dat het zoveel winst wegzuigt uit de opvang van 60.000 kinderen?

Het begrip transitie haalt volop de media, meestal in combinatie met klimaat. Ook fundamentele oplossingen belanden op tafel met de Europese 'Green Deal'. Toch dringt onvoldoende door dat transitie in zowat alle sectoren moet, zeker ook landbouw: zelfs de Vlaamse milieubeweging focust op lichtpuntjes in de marge.

Twee op drie Belgen vinden meer verantwoorde consumptie nodig. Maar de bekendheid met duurzame producten is aan de lage kant.

Een nuttige studie maar er valt te discussiëren over de naam ‘klimaattransitie’. Want de duurzaamheidstransitie moeten we omvattend aanpakken, niet in afzonderlijke klimaat- of andere schuifjes.

Centrale banken staan niet bekend voor spetterend nieuws. Anders is de Zweedse Riksbank die obligaties van de vervuilers Alberta, Queensland en Western Australië dumpt en zelfs suggereert om helikoptergeld uit te geven.

"Ik vervoerde miljoenen mensen en weet hoe belangrijk al die haltes zijn." Tot z'n vierenzestigste was 'voadere' tramchauffeur in Gent. Een interview over werk bij De Lijn, uit het boek 'Voor de kost'

4 WAAR MOET HET NAARTOE? Klassieke economische opvattingen maken vooral deel uit van de problemen. Met een pure vrije markteconomie geraken we nooit aan een duurzame economie, laat staan met staatskapitalisme. Toch is er een zekere plaats voor de markt.

De voorbije zomermaanden hebben tal van politici hun uiterste best gedaan om hun dwaasheden te etaleren. Ze vertonen complete onmacht en zelfs onwil om de wereld duurzamer, veiliger of welvarender te maken, laat staan democratischer.

3 WAAR MOET HET NAARTOE? Net als voor de ecologische duurzaamheid stelt zich ook de prangende rechtvaardigheidsvraag: waar liggen de grenzen van wat mensen en samenlevingen kunnen (ver)dragen? Wat is de sociale ondergrens van een menselijke samenleving?

2 WAAR MOET HET NAARTOE? Voor een echt duurzame economie zijn drie grote stappen te zetten. Respecteert ze de aarde? Laat ze de mensen leven? Welke economische instrumenten zijn daarvoor meest nuttig? In deze bijdrage de prioritaire ecologische duurzaamheid.

1 WAAR MOET HET NAARTOE? Tal van systeemcrises roepen om een dringende aanpak maar politiek blijft in gebreke. Gelukkig kunnen ook samenleving en bedrijven in actie komen. Dan is de sleutelvraag: waar moet het naartoe met de economie want die is veel breder dan doorgaans aangenomen.

Als Amerikaanse miljardairs ervoor pleiten om meer belastingen te betalen, refereren ze eigenlijk naar de wonderjaren van de VS. Toen werden superrijken als vanzelfsprekend zwaar belast en genoot het hele land van goede infrastructuur.

Vele Europeanen kanten zich bij verkiezingen of op andere manieren tegen toenemende ongelijkheid. Maar Europa krijgt die kloof van ongelijkheid niet verder dicht. Erger, ze groeit op diverse terreinen en het internationale EU-beleid leidt dikwijls tot meer ongelijkheid elders in de wereld.

De Europese vakbonden willen een voor de werknemers eerlijker Europa en bepleiten een vernieuwd Sociaal Contract voor Europa. Hebben ze de kracht daarvoor?

De Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) is opgericht in 1919 en verenigt regeringen, werkgevers en werknemers uit de 187 lidstaten in één organisatie, een unicum.

In dit korte Zola-aanse, pamflettaire essay bouwt Barrez verder op inzichten die hij in de voorbije dertig jaar in uitvoerige publicaties rond (anti-) globalisering ontwikkeld heeft en die hij nu herleidt tot elf politieke dwaasheden van politici.

POLITIEKE DWAASHEDEN 4. De politiek is weggegleden van zelfs maar de schijn van eerlijke fiscaliteit. Dat ondermijnt sociale rechtvaardigheid en milieuvriendelijkheid, zo belangrijk voor goede samenlevingen.

Hoeveel anders mag de andere zijn eer hij het etiket psychiatrische patiënt krijgt? We moeten naar mensen kijken, niet naar diagnoses. Interview met verpleegkundige Philippe De Coninck.