Verenigde Staten

Op zoek naar hoe de wetenschap en de samenleving onze economie en politiek een duurzame richting kunnen uitsturen? De 'Union of Concerned Scientists' biedt al meer dan vijftig jaar inspiratie.

“Zijn we zo gek de sociale netwerken te laten beslissen over onze vrijheid van informatie?” Die openingsvraag uit een Pala bijdrage in 2010 is brandend actueel nu Twitter, Facebook en andere sociale media een Amerikaans president hebben gebannen.

De dag waarop de Amerikaanse president de ‘honden loslaat’ op het Capitool en de democratie bijna kapseist, houdt ze – toeval of niet – op te bestaan in Hongkong. Ook in de ‘grootste’ Indiase democratie en in Rusland regeert repressie.

De inzet van de VS verkiezingen is ook voor de persvrijheid groot. In vrij korte tijd zakte het land op de World Press Freedom Index van Reporters Without Borders weg naar plaats 45. RWB schotelt de nieuwe Amerikaanse president en congresleden acht aanbevelingen voor om daar wat aan te doen.

President T. was zo verwoestend voor democratie, sociale rechtvaardigheid, vredevolle samenleving, klimaat, milieu, internationale samenwerking, bestrijding van racisme, seksisme en discriminatie, fiscale eerlijkheid …  dat Pala.be er geregeld over berichtte, ook met een kritische kijk op de rol van media.

In het Amerikaanse Portland opereren tegen de wil van de lokale verkozenen federale agenten in niet-gemarkeerde voertuigen. In camouflagepakken en zonder enige identificering pakken ze vreedzame betogers op. Zelfs is er al geschoten met “minder dodelijke” kogels.

Het Europees Gerecht heeft geoordeeld dat Apple dan toch geen 13 miljard euro belastingen moet betalen aan Ierland. Daarmee ligt de miserie van fiscale concurrentie tussen verschillende landen weer volop bloot.

Staren we ons blind op de Verenigde Staten van America First, en zien we niet of te weinig dat er ook een ander Amerika is? Het is dat land dat Monika Triest ons wil tonen in haar boek.

Critici van het neoliberalisme hebben het hier heel moeilijk mee: als het om het publiek belang draait, is geld beter in handen van een miljardair als Bill Gates dan in de handen van een federale overheid beheerst door president T.

Het veelgeplaagde Internationaal Strafhof in Den Haag (ICC) ligt onder vuur, van Afrikanen, van de Filipijnse president Duterte, en van president Trump, hoewel de VS geen lid is.

De kans is reëel dat 5 februari 2020 het einde markeert van de rechtsstaat in de VS in haar hoogste regionen… en mogelijk de stuiptrekking van een bedreigde democratie. Dat is het risico als verkozenen van het volk toegeven aan afdreiging.

In 2016 waren zowel aan Democratische als Republikeinse zijde presidentskandidaten heel kritisch voor wereldhandel. Nu neemt VS president T. met de Wereldhandelsorganisatie zelfs het vlaggenschip van de vrijhandel onder schot… tegelijk groeit de kans op versnelde transitie.

Als Amerikaanse miljardairs ervoor pleiten om meer belastingen te betalen, refereren ze eigenlijk naar de wonderjaren van de VS. Toen werden superrijken als vanzelfsprekend zwaar belast en genoot het hele land van goede infrastructuur.

Het is al 54 jaar geleden dat de Amerikaanse president Johnson als eerste staatshoofd officieel waarschuwde voor stijgende CO2-niveaus. Op 6 november 1965 meldde hij de klimaatdreiging aan de Congresleden.

Apple heeft 14,3 miljard euro op een geblokkeerde rekening gestort. Dat is de volledige som aan achterstallige belastingen en intresten die het bedrijf aan Ierland moet betalen... als het ook in beroep ongelijk krijgt.

180 landen rangschikken volgens hun milieuprestaties. Dat is wat Yale en Columbia samen realiseren met hun Environmental Performance Index. Al zijn er wel bedenkingen te maken.

Als we naar alle vormen van hernieuwbare energie kijken, blijken die samen al aan bijna 10 miljoen mensen werk te verschaffen. Heel opvallend, Duitsland presteert ruim dubbel zo goed als België of Nederland, Denemarken doet zelfs ruim viermaal beter.

De sector van de windenergie communiceert vooral over zijn sterke groei. Zeker vertelt hij graag dat windmolens op land nu de goedkoopste vorm zijn van energieopwekking. Minder uitvoerig horen we over het aantal jobs in deze 21ste-eeuwse industrie. Dus gingen we wat verder zoeken.

Digitalisering maakt het mogelijk om wereldwijd te werken aan het ontwerpen van nieuwe, liefst zinvolle producten, die vervolgens lokaal kunnen worden vervaardigd. Dat kan zelfs in een digitale deeleconomie. Neem bijvoorbeeld een handprothese.

De vroegere economische machtswissels, van Amsterdam naar Groot-Brittannië en vervolgens de VS, gingen gepaard met hevige crises. Dat levert een belangrijk gezichtspunt om naar de schuldopbouw te kijken in de nog altijd dominante VS en het opkomende China. En een prangende vraag: hoe beschermt de rest van de wereld zich?

De voorlopig onvindbare derde weg van de Europese Commissie tussen wilde globalisering en uitzichtloos protectionisme, doet fel denken aan de zogenaamde ‘derde’ weg van Blair, Clinton en Schröder in de jaren negentig. Alleen, dat was helemaal geen derde weg, het was net het verlaten ervan.

De transitie naar zonne-energie in de Verenigde Staten verloopt aan een ongeziene snelheid. De zonnecapaciteit groeide in 2016 met maar liefst 95 procent, bijna een verdubbeling ten opzichte van 2015.

Met op kop de staten Maryland en Vermont in 2010 hebben zowat dertig staten in de VS het wettelijk mogelijk gemaakt om een benefit corporation op te richten. Dergelijke bedrijven zijn in de eerste plaats bedoeld om het publiek goed na te streven.

Er is de jongste weken veel belangstelling voor een Fins experiment met het basisinkomen. Kijk dan toch ook even richting Alaska waarvan alle inwoners, ook de kinderen, al sinds 1982 jaarlijks een dividend ontvangen.

De journalistiek moet de waakhond van de democratie zijn. Ze koestert graag dat beeld. Maar is dat terecht? In de opgang van Trump en andere populisten stemt het optreden van vele media en journalisten tot nadenken. Ze laten leugens van alle schermen spatten, en ogen en oren van burgers teisteren.