Transitie

Van verdeeldheid naar eenheid en verbondenheid: met die ondertitel geeft John Habets aan waar hij graag naartoe wil met zijn nieuwste boek. Hij wil de contouren van een nieuwe wereld schetsen want de huidige verkeert in diepe crisis.

De Europese Commissie voorziet 7,5 miljard euro ‘vers geld’ voor het Just Transition Fund. Maar is dat genoeg voor een rechtvaardige transitie? En hoe verstandig is het om dat te laten afhangen van privé investeerders?

Boden de Australische bosbranden de beelden van het jaar? Of de wijngaarden die voor het eerst kapot brandden door de hitte? We kijken best voorbij de bosbranden naar die voor iedereen levensbelangrijke kwestie: wat schaft de pot morgen nog?

Als een ‘metaforum’ spreekt, zou dat terecht aandacht moeten wekken. Maar hoe meer ik lees van Leuvense professoren over klimaat, hoe minder ik mijn ogen geloof. Zo snel zo veel nonsens opeenstapelen, is meer dan ontgoochelend van ‘de slimsten onder ons’.

Ik stapte uit de bus op een industrieterrein. Overal grote vrachtwagens om me heen, bewegend en geparkeerd. Verder lopend zag ik nog veel meer trucks, rijdend van en naar het vliegveld… krankzinning hoe onze economie nu draait.

In 2016 waren zowel aan Democratische als Republikeinse zijde presidentskandidaten heel kritisch voor wereldhandel. Nu neemt VS president T. met de Wereldhandelsorganisatie zelfs het vlaggenschip van de vrijhandel onder schot… tegelijk groeit de kans op versnelde transitie.

Het begrip transitie haalt volop de media, meestal in combinatie met klimaat. Ook fundamentele oplossingen belanden op tafel met de Europese 'Green Deal'. Toch dringt onvoldoende door dat transitie in zowat alle sectoren moet, zeker ook landbouw: zelfs de Vlaamse milieubeweging focust op lichtpuntjes in de marge.

Als de Europese Unie op 11 december 2019 haar voorstel van Green Deal lanceert, is ze daarmee lang niet de eerste.

Een nuttige studie maar er valt te discussiëren over de naam ‘klimaattransitie’. Want de duurzaamheidstransitie moeten we omvattend aanpakken, niet in afzonderlijke klimaat- of andere schuifjes.

Van kassabedienden, vuilnisophaalsters, callcenter medewerkers of brandweerlui verwachten we elke dag dat ze alle klanten bedienen, vuilnis ophalen, telefoons beantwoorden tot de moeilijkste branden blussen. Kunnen politici dan een halve eeuw hun job niet doen? Hoog tijd voor een onafhankelijk tribunaal.

Onze kromme energiepolitiek wringt zich in extra bochten: investeringen in wind en zon krijgen minder geld, burgemeesters beslissen over windmolens en geen premies meer voor elektrische auto’s. Eén zekerheid: dit land weigert al decennia duurzame technologie slim te bevorderen en mist telkens de sectoren van de toekomst.

Elke dag maakt duidelijker dat we weinig of niet kunnen vertrouwen op de oude systemen die zorgen voor onze energie, onze mobiliteit, ons eten of ons databeheer. Hoe snel dan kunnen we omschakelen naar duurzame en betrouwbare alternatieven? Heel snel maar niet zonder inspanning.

4 WAAR MOET HET NAARTOE? Klassieke economische opvattingen maken vooral deel uit van de problemen. Met een pure vrije markteconomie geraken we nooit aan een duurzame economie, laat staan met staatskapitalisme. Toch is er een zekere plaats voor de markt.

De voorbije zomermaanden hebben tal van politici hun uiterste best gedaan om hun dwaasheden te etaleren. Ze vertonen complete onmacht en zelfs onwil om de wereld duurzamer, veiliger of welvarender te maken, laat staan democratischer.

De energiecoöperatie BeauVent blijft zowel ecologisch, sociaal als economisch goed presteren. Het is echter onzeker of ze zes procent dividend kan blijven uitkeren aan haar coöperanten.

3 WAAR MOET HET NAARTOE? Net als voor de ecologische duurzaamheid stelt zich ook de prangende rechtvaardigheidsvraag: waar liggen de grenzen van wat mensen en samenlevingen kunnen (ver)dragen? Wat is de sociale ondergrens van een menselijke samenleving?

2 WAAR MOET HET NAARTOE? Voor een echt duurzame economie zijn drie grote stappen te zetten. Respecteert ze de aarde? Laat ze de mensen leven? Welke economische instrumenten zijn daarvoor meest nuttig? In deze bijdrage de prioritaire ecologische duurzaamheid.

1 WAAR MOET HET NAARTOE? Tal van systeemcrises roepen om een dringende aanpak maar politiek blijft in gebreke. Gelukkig kunnen ook samenleving en bedrijven in actie komen. Dan is de sleutelvraag: waar moet het naartoe met de economie want die is veel breder dan doorgaans aangenomen.

POLITIEKE DWAASHEDEN uitleiding. Tijd om te bekomen van een onaangename reis langs 50 jaar politiek verzuim. Hoe vinden burgers en politici elkaar opnieuw voor een duurzame toekomst?

Op de Algemene Vergadering vorige maand stelden enkele coöperanten van BeauVent vragen over de financiële vooruitzichten en het uitbetaalde dividend dat al vele jaren zes procent bedraagt. Blijft dit zo?

De Europese vakbonden willen een voor de werknemers eerlijker Europa en bepleiten een vernieuwd Sociaal Contract voor Europa. Hebben ze de kracht daarvoor?

POLITIEKE DWAASHEDEN 10. Als het begrip ontwikkelingsland moest worden uitgevonden, dan voor een land zoals België. Politieke traagheid en bureaucratie zijn de enige die ‘regeren’ en vormen meer dan ooit een aanslag op onze toekomst.

Al een jaar leren we leven met GDPR. Zijn burgers nu beter beschermd tegen digitale reuzen als Google en Facebook? Of leven we met een vals gevoel van veiligheid?